Nước Nga những ngày tháng 5: Vùng đất tách biệt mang tên Kaliningrad
- 29/06/2019
- E.MAGAZINE, ĐIỂM ĐẾN CHÂU ÂU
- Du lịch Nga, Editor picks, hổ phách, Kaliningrad, liên xô, Svetlogorsk, đá Mặt trời
[Wanderlust Tips 06/2019] Nằm ở phía Tây của Liên Bang Nga, tỉnh Kaliningrad có một vị trí đặc biệt khi là một vùng đất hoàn toàn tách biệt, không nối với Nga về đất liền mà bị vây quanh bởi Litva, Ba Lan và biển Baltic. Không chỉ mang trong mình ý nghĩa là vị trí tiền đồn quân sự quan trọng của Nga, Kaliningrad còn gây ấn tượng với du khách bởi những di sản quý giá còn được lưu giữ, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và đặc biệt nơi đây là quê hương của hổ phách với khoảng 90% nguồn hổ phách trên thế giới nằm tại khu vực này.
[rpi]
KALININGRAD NGÀY HÔM NAY
Ngược dòng thời gian trở về trước Thế chiến I, khi đó tỉnh Kaliningrad vẫn là lãnh thổ thuộc phần phía Bắc của Đông Phổ, Vương quốc Phổ (một vương quốc trong lịch sử nước Đức). Thủ phủ của Đông Phổ lúc bấy giờ là thành phố Königsberg (sau này trở thành Kalinigrad – trung tâm hành chính và thành phố lớn nhất của tỉnh Kaliningrad). Königsberg từng là một thành phố cổ vô cùng xinh đẹp với những góc phố gọn gàng, các dãy cửa hàng cửa tiệm san sát, nhà thờ theo kiến trúc Gothic, cầu cảng nhộn nhịp, xen lẫn cảnh quan thiên nhiên tươi xanh… Nhắm mắt lại bạn sẽ như tưởng tượng ra không khí huyên náo của một thành phố phát triển thịnh vượng. Thế nhưng vẻ đẹp ấy không kéo dài được mãi vì sau Thế chiến thứ II thành phố gần như bị phá hủy hoàn toàn, đặc biệt là sau những trận bom của không quân Anh. Sau đó, Königsberg được quản lý bởi quân đội Xô Viết năm 1945. Phần lớn người dân Königsberg đều đã sơ tán hàng loạt trước đó, số còn lại bị chính quyền Xô Viết trục xuất sau chiến tranh, thay vào đó là di dân mới người Nga và người Ukraina. Thành phố được đổi tên thành Kaliningrad năm 1946, đặt theo tên nhà Cách mạng Mikhail Ivanovich Kalinin.
Ngày nay khi đặt chân tới Kaliningrad, du khách vẫn có thể tìm lại những công trình gợi nhớ về thành phố Königsberg xưa kia. Đó là đảo Kant bình yên nơi có Nhà thờ cổ Königsberg (hay còn gọi là Nhà thờ Kaliningrad), cũng là nơi an nghỉ của nhà triết học vĩ đại người Đức – Immanuel Kant. Nhà thờ đã có từ khoảng thế kỷ XIII-XIV và vẫn sừng sững đứng đó qua bao thăng trầm lịch sử. Hay Cổng Brandenburg nằm trên đường Bagration (trước đây là đường Berlin) đã sống sót sau vụ đánh bom Königsberg của quân đội Liên Xô vào tháng 4/1945. Đó còn là làng Ngư phủ nằm bên bờ sông Pregel, là một tổ hợp quán cà phê, nhà hàng, khách sạn được xây dựng năm 2006 trong nỗ lực tái hiện lại các di sản kiến trúc đã bị phá hủy của thành phố. Các tòa nhà tại làng Ngư phủ được cách điệu kiến trúc gỗ nửa cổ của Đức. Từng chi tiết nhỏ nhất mang hơi thở truyền thống châu Âu sẽ đưa du khách đến với không khí của Königsberg trước chiến tranh.
Kaliningrad ngày hôm nay không còn là Königsberg của trước kia. Thành phố mới mọc lên từ đống đổ nát là sự pha trộn của những di tích gốc Phổ còn sót lại, dấu ấn của Liên Xô cũ và những tòa nhà hiện đại được xây dựng mới khang trang. Trên đường phố, hệ thống dây điện vẫn giăng mắc hỗ trợ những chuyến tàu điện nhộn nhịp chở người qua lại xen lẫn với các làn ô tô lưu thông tấp nập. Người dân Kaliningrad hòa vào nhịp điệu ấy, họ chấp nhận lịch sử, tôn trọng lịch sử và yêu quý vô ngần mảnh đất quê hương của mình. Chính những điều đó đã làm nên một Kaliningrad rất riêng với những ấn tượng khó quên trong lòng du khách.
ÊM ĐỀM SVETLOGORSK
Nếu thành phố Kaliningrad mang một nỗi buồn chiến tranh bao phủ lên những di sản thì cách đó khoảng 39km về phía Tây Bắc, thành phố vư cũng thuộc tỉnh Kaliningrad lại may mắn hơn rất nhiều khi nơi đây đã vượt qua được sự hủy diệt của Königsberg và các khu định cư khác từ Thế chiến II. Svetlogorsk được xem là di sản kiến trúc Phổ được bảo tồn tốt nhất trong số các thị trấn thuộc Liên Xô cũ đã từng là Phổ.
Svetlogorsk trước năm 1947 được biết đến với tên tiếng Đức là Rauschen, là một thị trấn nghỉ mát ven biển Baltic rất nổi tiếng vào đầu thế kỷ 19. Sự xuất hiện của tuyến đường sắt Königsberg vào năm 1900 cũng là một trong những yếu tố thúc đẩy sự phổ biến của khu nghỉ mát này. Cho tới ngày 14/4/1945, Rauschen bị Liên Xô chinh phục trong quá trình Thế chiến II, nó trở thành một phần của tỉnh Kaliningrad. Và vào ngày 17/6/1947, Rauschen được đặt tên lại là Svetlogorsk. Cho tới ngày nay, Svetlogorsk vẫn là một khu nghỉ mát mùa hè nổi tiếng nhờ có bãi biển xinh đẹp, cảnh quan thiên nhiên ấn tượng, các khu biệt thự cổ kính, các nhà hàng và câu lạc bộ hấp dẫn…
Cùng đoàn Famtrip Visit Russia Asia, tôi đến Svetlogorsk vào những ngày tháng 5 khi mà nhiệt độ chỉ khoảng 10oC, chưa đến lúc có thể thả mình vùng vẫy trong làn nước biển Baltic được mệnh danh là nhạt nhất thế giới, thế nhưng thời tiết vẫn trong lành dễ chịu vô cùng, và tuyệt nhiên không thấy những sự giá buốt đến nhức mũi như ở Việt Nam những ngày nhiệt độ tương đương. Vào lúc này, nước Nga cũng đang tiến gần đến lễ hội Đêm Trắng nên đến khoảng 22h trời mới bắt đầu xẩm tối và chỉ khoảng 3-4h sáng hôm sau là trời đã bừng sáng. Cũng chính vì hiện tượng ngày dài đêm ngắn ấy mà tôi có thêm nhiều thời gian để thỏa thuê ngắm nhìn thành phố xinh đẹp này trong ánh sáng nhè nhẹ phủ khắp các góc phố.
Lang thang trên những con đường lát đá trơn nhẵn có tuổi đời lên tới cả trăm tuổi, các con dốc ngoằn nghèo dẫn tôi tới vô số ngóc ngách đẹp mê mẩn của Svetlogorsk. Sau những tàng cây xanh rì là những ngôi biệt thự với nhiều kiểu dáng, nhiều màu sắc hiện ra. Nhà nào cũng nằm trong những khuôn viện ngập tràn cây xanh hoa cỏ, và chẳng căn nào giống căn nào, chẳng ngóc ngách nào giống ngóc ngách nào. Có căn biệt thự như nằm chìm hẳn trong một rừng cây xanh mướt. Có căn lại được rào kín xung quanh, thấp thoáng sau hàng rào là cây hoa đỏ rực hay trắng muốt bung nở ngất ngây. Lại có lối rẽ dẫn vào rừng cây lao xao, đuổi theo ánh hoàng hôn rực rỡ lấp lánh xuyên qua những tàng cây, tôi đến được con đường dẫn xuống biển Baltic lộng gió. Những cơn gió thổi kéo theo sóng vỗ bờ ầm ào, mặt biển lấp loáng ánh vàng và xa xa là những căn biệt thự bên bờ biển đầy lãng mạn.
Mỗi một góc của Svetlogorsk lại đem đến cho tôi những bất ngờ, nào là màu xanh mát của rừng bạch dương, đôi lúc lại bắt gặp hàng lá phong đỏ rực, hay bần thần trước những cây táo nở hoa trắng muốt, hoặc thả hồn theo những nhành anh đào rung rinh trước gió… Tôi được nghe một truyền thuyết kể rằng, nhiều thập kỷ trước, người dân Rauschen (nay là Svetlogorsk) muốn bảo vệ thành phố của mình trước hơi ẩm của gió và biển nên có quy định mỗi một người đi xa phải đem về quê nhà một loại cây mới. Ước tính rằng có tới hơn 1.200 loài thực vật được trồng và bao phủ tới 1/5 diện tích của Svetlogorsk. Chẳng thế mà mỗi bước đi ở Svetlogorsk bạn sẽ ngỡ đang bước đi trong rừng cây đầy hương sắc.
Tin tôi đi, mọi điều tôi nói chỉ thể hiện một phần nhỏ của hiện thực bởi có quá nhiều thứ chẳng thể diễn tả hết bằng lời. Chỉ khi thực sự đặt chân đến Svetlogorsk, bạn mới cảm nhận được trọn vẹn cảm xúc khi mọi xúc giác được đánh thức. Sự trong lành an nhiên và vẻ cổ kính nên thơ nơi đây sẽ khiến bạn ngay lập tức muốn quẳng hết mọi bận tâm lo toan, thả lỏng hết thảy tâm chí để tận hưởng thời gian quá đỗi ngọt ngào.
QUÊ HƯƠNG CỦA ĐÁ MẶT TRỜI
Hổ phách – nhựa thông hóa thạch từ hàng chục triệu năm trước – là loại khoáng vật nổi tiếng bậc nhất ở nước Nga. Hẳn nhiều người đã biết tới “Căn phòng hổ phách” được xem là “kỳ quan thứ tám của thế giới” với tường phòng được dát toàn bộ bằng hổ phách quý giá. Đây là món quà của vua Phổ là Friedrich Wilhelm I tặng cho Sa hoàng Pyotr I năm 1716. Căn phòng ban đầu được lắp đặt ở Sankt-Peterburg nhưng đã bị Đức Quốc xã cướp đi trong Thế chiến II và biến mất sau đó. Số phận của căn phòng hổ phách cho tới nay vẫn còn là một bí mật và việc tìm kiếm căn phòng này là một trong những công cuộc tìm kiếm kho báu lớn nhất thế giới.
Tất nhiên, không phải tới khi sự kiện “Căn phòng hổ phách” biến mất người ta mới biết về hồ phách cũng như giá trị của nó. Ngay từ xa xưa, hổ phách đã được coi là một vật phẩm quý giá, được miêu tả như giọt nước mắt của các vị nữ thần, được dùng để tôn vinh các vị nữ thần như như Freiya – nữ thần Sắc Đẹp của Bắc Âu hay Sekhmet – nữ thần Chiến Tranh của Ai Cập và Persephone – nữ thần Mùa Xuân của Hy Lạp. Và cái tên được ví von nhiều nhất có lẽ là “đá Mặt Trời” vì người ta cho rằng hổ phách mang năng lượng của đất trời, tích lũy nhiều triệu năm, cũng bởi vậy mà chúng mang tới cảm giác ấm áp và những năng lượng tích cực cho người sử dụng.
Và có một điều không phải ai cũng biết, đó là tỉnh Kaliningrad chính là một mỏ hổ phách khổng lồ khi có tới 90% nguồn hồ phách trên thế giới đến từ khu vực này, và mỗi năm Kaliningrad cung cấp tới 300-400 tấn hổ phách thô ra thị trường, quả là những con số ngạc nhiên. Tại Kaliningrad còn có Bảo tàng Hổ Phách duy nhất trên thế giới với diện tích hơn 1.000m² và lưu chứa hơn 16.000 hiện vật. Đặt chân tới Kaliningrad, tôi ngay lập tức bị mê đắm trong muôn vàn viên đá hổ phách lấp lánh. Từ sân bay, trung tâm thương mại, khách sạn, bảo tàng, khu vực các cửa hàng, nhà máy… nơi nào cũng bày bán vô số mẫu mã chủng loại hổ phách: từ trang sức, tranh khảm, đồ lưu niệm, bát, chén, đồng hồ… bằng hổ phách với nhiều mức giá cả, vì vậy chẳng khó khăn cho bất cứ ai lựa chọn cho mình một hoặc nhiều món ưng ý mà luôn an tâm vì hổ phách được đảm bảo thật 100%.
Trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã bắt đầu nghiên cứu các con côn trùng nằm trong hổ phách để khám phá quá khứ. Có hơn 1.000 loài côn trùng đã tuyệt chủng được nhận diện trong hổ phách. Chính vì vậy mà đôi khi người ta gọi hổ phách là “cửa sổ mở về quá khứ”. David Federman, tác giả của cuốn sách “Hướng dẫn về các loại đá quý cho người tiêu dùng” chia sẻ: “Hổ phách giống như một viên nang chứa thời gian được thiên nhiên tạo ra và lưu lại trên Trái đất.” Cầm một viên hổ phách trong tay, soi chiếu lên ánh sáng, những hóa thạch tích tụ sau nhiều triệu năm khiến ta như đang nắm giữ cả một dòng chảy thời gian truyền những năng lượng ấm áp vào cơ thể qua xúc giác bàn tay.
W. TIPS:
DI CHUYỂN
Từ Việt Nam, bạn có thể bay Hà Nội/TP/HCM tới Moscow, rồi từ Moscow tiếp tục bay chặng nội địa để tới Kaliningrad. Hãng hàng không quốc gia Nga Aeroflot là sự lựa chọn lý tưởng bởi khai thác cả hai chặng bay này với mức giá tốt.
THỜI GIAN
Kaliningrad thuộc múi giờ GMT+2, trong khi Việt Nam thuộc múi giờ GMT+7, tức là giờ ở Việt Nam sẽ tới sớm hơn 5 tiếng so với Kaliningrad.
THỜI TIẾT
Mỗi mùa Kalinigrad đều có vẻ đẹp riêng. Mùa xuân từ tháng 3-5 với cỏ cây hoa lá đua nở, mùa hè từ tháng 6-8 với mức nhiệt cao nhất từ 20-25oC, mùa thu từ tháng 9-11 với những hàng cây ngả vàng lãng mạn, còn mùa đông từ khoảng tháng 12 đến tháng 2 năm sau với nền nhiệt khoảng -11oC tới 5oC.
TIỀN TỆ
Đồng rúp Nga, ký hiệu là RUB. 1RUB ~ 361 đồng. Bạn có thể đổi tiền rúp tại Việt Nam hoặc mang theo USD để đổi tại các ngân hàng ở địa phương.
MUA SẮM
Hổ phách là mặt hàng được ưa chuộng nhất. Các cửa hàng lớn hoặc cửa hàng tại các khu vực bảo tàng, trung tâm thương mại, khách sạn cao cấp, sân bay… đều chịu sự kiểm duyệt gắt gao và đảm bảo bán hàng thật.
Vân Ly | Wanderlust Tips
