Những pháo đài sừng sững ở Haiti

Những pháo đài đá sừng sững ở Haiti

[Wanderlust Tips 11/2019] Trong những ngày ở Haiti, vợ chồng tôi đã thuê một chiếc xe tự lái để lên đường khám phá, thưởng ngoạn hết sự mới mẻ trong suốt quãng đường từ thủ đô Port-au-Prince đi tỉnh Nord và dừng chân ở thị trấn Milot chiêm ngưỡng pháo đài lớn nhất châu Mỹ.

[rpi]

Trên thế giới có rất nhiều pháo đài đá được xây dựng với niên đại xưa cổ. Trong quá khứ, hầu như việc xây dựng pháo đài đều nhằm vào mục đích quân sự, chính vì thế kiến trúc và vị trí của pháo đài luôn được chú trọng. Để khoe diễn thế lực, các pháo đài thường được đầu tư xây dựng vừa độc đáo nguy nga, vừa có khả năng bao quát quan sát và phòng thủ chắc chắn. Haiti được mệnh danh là đất nước của những pháo đài. Do lịch sử chiến tranh của nước này, Haiti xây dựng rất nhiều pháo đài với các hình dạng và kích thước khác nhau, trong đó nổi bật có những pháo đài khổng lồ, từ đây trở thành biểu tượng của quốc gia này.

Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA NHỮNG TƯỜNG THÀNH BẢO HỘ TẠI HAITI

Chúng tôi mất 9 tiếng để đi hết quãng đường 250km từ Port-au-Prince đến Milot vì giao thông ở Haiti không được tốt. Càng đi về phía ngoại ô đường càng xấu, đa phần là sỏi đá và chưa được tráng nhựa. Song bù lại, hành trình đi tìm pháo đài lớn nhất Haiti này làm tôi vô cùng bất ngờ và thích thú. Với diện tích quốc gia chỉ khoảng 27.750km² nhưng Haiti có tới hàng trăm pháo đài lớn nhỏ tất cả. Dọc đường đi, cứ khoảng 20km tôi lại thấy tàn tích của một pháo đài đá cũ. Do vị trí địa lý cùng với địa hình đồi núi, người dân Haiti xưa kia tập trung xây dựng nhiều thành trì và pháo đài đá trên cao nhằm ngăn chặng các cuộc xâm chiếm từ ngoại bang. Cũng từ đó, các pháo đài đá dần trở thành biểu tượng của những cuộc cách mạng nô lệ Haiti. Và cũng vì được xây dựng bởi những người nô lệ tự do nên những thành trì đá này chứa đựng rất nhiều lịch sử chiến đấu oai hùng của dân Haiti.

Riêng tại thủ đô Port-au-Prince, chiến thắng năm 1802 của cuộc trỗi dậy mà người cầm đầu là một trong những nô lệ, người này sau đó đã tự xưng là vua. Ông tên là Jean-Jaques Dessaline. Ông cũng cho xây dựng liên tiếp 5 pháo đài kiên cố và đặt tên pháo đài chính của khu thủ đô theo tên mình. Đây cũng là một trong những nỗ lực của Dessalines nhằm giữ cho quốc gia được độc lập dù người châu Âu có quay lại một lần nữa. Vì vậy, các thành trì và pháo đài này như một minh chứng đe dọa sự trở lại của quân Pháp.

Là một người yêu lịch sử văn hóa, cho dù chứng kiến một di sản còn nguyên vẹn có vẻ đẹp tráng lệ hay chỉ là tàn tích còn sót lại, chỉ cần hiểu về lịch sử của nó, tôi đều thấy rung động. Khi chúng tôi lái xe qua vùng Saint-Marc nơi có nhiều cung điện hoang phế và thành trì cổ xưa bị những dây nho bao phủ, vẻ hoang vu nơi đây làm tôi bồi hồi tưởng nhớ về quá khứ. Ngày nay, có thể nơi này chỉ còn sót lại những mảnh ghép không tròn trịa, nhưng tôi biết nó đã từng là niềm tự hào, là nơi nương tựa của rất nhiều người chiến đấu vì tự do. Một cảm giác xót thương bỗng dâng ngập lòng.

CHIÊM NGƯỠNG PHÁO ĐÀI LỚN NHẤT CHÂU MỸ

Sau chặng đường dài từ Port-au-Prince, tôi nghỉ qua đêm ở thị trấn Milot để giữ sức cho hành trình hứng khởi vào ngày hôm sau chiêm ngưỡng trọn vẹn vẻ đẹp của thành cổ Citadelle Laferrière và cung điện Sans-Souci.

Citadelle Laferrière hay còn có tên gọi là Citadelle Henry Christophe, hoặc đơn giản là Citadelle, là một pháo đài trên đỉnh núi lớn ở tỉnh Nord của Haiti. Đây là một trong những pháo đài lớn nhất ở châu Mỹ và đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới vào năm 1982, cùng với cung điện Sans-Souci gần đó. Pháo đài cổ được xây dựng bởi Henry Christophe – một nhà lãnh đạo chủ chốt trong cuộc nổi dậy nô lệ Haiti sau khi Haiti giành được độc lập từ Pháp vào đầu thế kỷ 19. Với vẻ đẹp và ý nghĩa lịch sử của nó, giờ đây pháo đài trên đỉnh núi này đã trở thành một trong những biểu tượng quan trọng của Haiti. Toàn bộ hình ảnh của pháo đài từ nhiều năm đã được in trên tiền tệ, tem, áp phích của bộ du lịch, kể cả trong tranh ảnh đường phố tôi cũng nhiều lần nhìn thấy pháo đài Citadelle Laferrière được thể hiện sinh động.

Sáng sớm hôm sau, từ thị trấn Milot, chúng tôi lái xe khoảng 8km tới chân núi dẫn lên pháo đài Citadelle Laferrière. Từ đây, một con đường mòn lên núi được rải đá sạch sẽ nhưng có độ dốc cao và bạn sẽ phải lựa chọn tiếp tục bằng cách đi bộ mất khoảng 30 phút hoặc thuê ngựa với giá khoảng 10USD/người. Mặc dù đi bộ thì… đau chân, còn ngồi ngựa thì… ê mông nhưng tôi lại thấy trải nghiệm nào cũng rất tuyệt. Tại đây cũng rất dễ dàng để tìm được một hướng dẫn viên địa phương có thể nói đa ngôn ngữ.

Con dốc uốn lượn, lọt thỏm trong rừng xanh như con rắn khổng lồ dài vô tận. Núi đồi ở Haiti vào mùa hè cảnh sắc sẽ xanh đỏ pha trộn giữa màu xanh ngát của cây rừng điểm tô thấp thoáng màu đỏ chót của hoa phượng. Xứ nhiệt đới này dư nắng dư gió, dung dưỡng hoa phượng càng thêm rực rỡ và dày hoa.

Tôi cảm tưởng sẽ phải đi mãi trên con đường hun hút này cho tới khi nhìn thấy sự xuất hiện ngoạn mục của pháo đài Citadelle Laferrière ở phía xa. Như một mũi tàu lớn nhô ra từ sườn núi, cả tòa thành Citadelle Laferrière chìm trong màn sương mờ ảo buổi sớm. Lúc này, con dốc dường như ngày càng cao hơn cùng sự hùng vĩ của núi rừng bao phủ. Quyết tâm đi lên phía trước, sau khi toát hết mồ hôi thì cuối cũng pháo đài Citadelle Laferrière đã thực sự sừng sững ở trước mắt tôi.

Với diện tích hơn 10.000m², cấu trúc đá khổng lồ này được xây dựng bởi 20.000 công nhân từ năm 1805 đến 1820. Toàn bộ công trình hoành tráng được tính toán kĩ lưỡng để trong chiến sự các góc cạnh tùy vào hướng người nhìn mà thay đổi, từ đó có thể đánh lạc hướng đại bác nếu bị tấn công. Các bức tường đá không thể xuyên thủng cao hơn 40m của pháo đài được kết dính vô cùng bền vững bằng kĩ thuật trộn vữa với vôi, mật mía và máu bò.

Tôi cũng bắt gặp bên trong pháo đài có bể chứa nước và nhà kho, theo hướng dẫn viên thì chúng có thể dự trữ thức ăn cho hơn 5.000 người trong một năm. Pháo đài này cũng bao gồm các khu cung điện cho nhà vua và gia đình ông trong trường hợp họ cần lánh nạn. Hơn 300 khẩu pháo lớn với huy hiệu hoàng gia từ thế kỉ 17 vẫn còn được lưu giữ tại đây.

Thế nhưng, sau tất cả tính toán của nhà vua Haiti lúc bấy giờ, người Pháp đã không trở lại với bất kì cuộc xâm lược nào cả. Và giờ đây Citadelle Laferrière trường tồn qua thời gian, sừng sững giữa núi rừng hoang dã.

W.TIPS TẠI HAITI

VISA ĐẾN HAITI

Đại sứ quán Haiti tại Việt Nam nằm tại địa chỉ 44/4 Vạn Bảo, quận Ba Đình, Hà Nội. Bạn có thể làm visa online hoặc xin trực tiếp visa tại Đại sứ quán khá dễ dàng với chi phí 75USD. Tuy nhiên, lưu ý rằng không có đường bay trực tiếp từ Việt Nam tới Haiti nên khi quá cảnh tại các nước khác bạn cần lưu ý vấn đề thủ tục visa tại các nước này.

LƯU TRÚ TẠI HAITI

Để dễ dàng trong việc lựa chọn phòng nghỉ tại Haiti, tạp chí Wanderlust Tips tư vấn bạn nên đặt phòng nghỉ trên ứng dụng nổi tiếng trên booking.com hoặc agoda với hàng nghìn các khách sạn cho bạn thoải mái chọn lựa từ trung tâm thành phố đến vùng quê xa xôi lãng mạn.

PHƯƠNG TIỆN DI CHUYỂN ĐẾN HAITI

Địa hình Haiti nhiều đồi núi, đường hẹp, bạn cần cân nhắc khi chọn loại hình di chuyển.

Ở Haiti, bạn có thể thuê xe tự lái khoảng 40USD một ngày, tự lo chi tiêu xăng dầu. Nhưng nếu lần đầu đi du lịch ở đây, vì lý do địa hình, bạn nên thuê thêm cả tài xế.

Đối với những quãng di chuyển ngắn, nếu muốn tiết kiệm chi phí hơn thì phổ biến có xe Tap Tap giống như xe ôm của Việt Nam. Bạn nên mặc cả giá trước khi đi, trung bình khoảng 50 Haiti Gourde (~12.500VND) cho 2km.

THỜI TIẾT TẠI HAITI

Haiti là xứ nhiệt đới, nắng nhiều. Bạn nên chuẩn bị mũ rộng vành và kem chống nắng cho suốt chuyến đi. Đối với Haiti dù đến bất kì mùa nào trong năm cũng ít gặp mưa.

ẨM THỰC HAITI

Haiti là nơi bạn không cần lo lắng về ăn uống, gia vị và món ăn ở đây rất dễ tiếp nhận. Bữa ăn ở nhà hàng có giá trung bình từ 15USD. Ẩm thực Haiti là sự pha trộn giữa châu Phi hoang dã và nét tinh tế của ẩm thực châu Âu. Sự ảnh hưởng rõ rệt của Pháp không chỉ trong việc sử dụng tiếng Pháp làm ngôn ngữ chính thức mà người dân Haiti còn có thói quen sử dụng các món pho mát, bánh mì, bơ và các loại tráng miệng kiểu Pháp trong các bữa ăn.

Mori | Wanderlust Tips