Bên dòng sông biên giới

The Editorial Board
12/05/2018
E.MAGAZINE, ĐIỂM ĐẾN CHÂU ÂU
Bắc Triều Tiên, biên giới, du lịch Triều Tiên, Editor picks, Triều Tiên, Trung Quốc, Đan Đông
0 Comments

[Wanderlust Tips tháng 4/2018] Như các thành phố được chú trọng dọc các khu vực biên giới của Trung Quốc, Đan Đông – một thành phố công nghiệp nằm bên bờ sông Áp Lục cũng phát triển không kém nhưng có phần gây tò mò hơn hẳn, bởi đây là thành phố giáp với Sinuiju, một thành phố nhỏ thuộc đất nước Bắc Triều Tiên.

[rpi]

HOÀNG HÔN TRÊN DÒNG SÔNG ÁP LỤC

Mặt trời đang thả mình rơi một cách chậm rãi trên dòng sông Áp Lục bình lặng. Một màu cam đỏ huyền hoặc tạo nên những đường vằn vện quái đản trên nền trời. Cuộc sống hai bên bờ sông vẫn diễn ra như thường nhật.

Đối nghịch với những tòa nhà cao tầng san sát bắt đầu lên đèn màu nhấp nháy, không khí đặc sánh với màn sương mù trộn lẫn khói bụi ô nhiễm và tiếng ồn của bên bờ Đan Đông, ở phía bờ bên kia, dường như đang chìm trong một không gian tĩnh mịch và bí ẩn. Những khu đất trống trải dài thoai thoải, được tô điểm bằng những trảng cỏ xanh mơn mởn. Rải rác đâu đó là vài nhà xưởng với ống khói, thi thoảng nhả ra từng đợt khói mờ như mây. Thành phố Sinuiju trông lặng lẽ chẳng khác gì một vùng quê ngoại ô yên ả.

Chúng tôi đặt chân đến thành phố Đan Đông vào một ngày cuối tháng 3, khi mùa đông đang chậm rãi nhấm nháp những ngày cuối cùng. Cây cối khắp nơi chỉ còn trơ cành, trần trụi vươn những nhánh khẳng khiu lên trời. Đan Đông thuộc vùng Đông Bắc của Trung Quốc nên khí hậu khá lạnh và khô. Một làn gió thoảng qua cũng khiến hai hàm răng tôi đánh vào nhau lập cập còn hai má rát buốt vì nẻ.

Hơi gió từ sông thổi lên khiến chúng tôi rùng mình, ho sù sụ trong lớp áo măng-tô to bè. Trời về chiều nên chỉ còn lác đác vài nhóm du khách tụ tập bên sông chờ tới lượt lên thuyền. Một người phụ nữ địa phương trạc 40tuổi chạy đến trước mặt, cho chúng tôi xem cuốn album có dán những tờ giấy in hình ảnh quảng cáo và ra rả thông tin giá cả về các tour đi thuyền dọc biên giới. Tôi lịch sự từ chối. Người này vừa đi một người khác lại đến, cam kết giá cả cạnh tranh, rẻ hơn hẳn những người trước. Cứ thế, khoảng nửa giờ chúng tôi liên tục phải từ chối.

Tôi đi cùng Albert, là một bạn cũ và cũng là một nhiếp ảnh gia tư liệu người Tây Ban Nha. Chúng tôi kết thành một đội bởi có cùng một mục đích khám phá những điều thú vị của thành phố đặc biệt này. Tôi quan tâm về cuộc sống, văn hóa của các vùng biên giới. Albert cũng vậy, có điều anh kể lại những câu chuyện của mình bằng hình ảnh. Anh có đôi mắt tinh nhanh có thể nắm bắt những khoảnh khắc độc đáo nhất. Còn tôi, thành thạo tiếng Trung, một lợi thế đáng kể.

Đan Đông cũng như những thành phố đang phát triển dọc biên giới khác của Trung Quốc, những khu nhà cao tầng lừng lững, siêu thị đông đúc và đủ thứ thực phẩm, công viên cây xanh luôn rộn ràng tiếng nhạc của từng nhóm người dân tụ tập múa hát và tập thể dục. Tesco, một thương hiệu bán lẻ lớn của Anh Quốc, to lớn và bề thế ngay vị trí trung tâm, chứng tỏ sự nỗ lực hội nhập và phát triển của một thành phố phía Đông Bắc xa xôi.

CÂY CẦU HỮU NGHỊ TRUNG – TRIỀU

Đan Đông, đối với những người thích ghi lại những điểm đến nổi tiếng trên thế giới, thì cái tên này có vẻ như thật xa lạ.

Tuy nhiên, Đan Đông lại là một thành phố trọng điểm về chính trị và thương mại của vùng Đông Bắc Trung Quốc, bởi nó giáp với Sinuiju, thành phố biên giới của Bắc Triều Tiên, và cũng là điểm giao thương quan trọng của hai nước. Ở đây có cây cầu Hữu Nghị bắc qua sông Áp Lục, mang những chuyến tàu lửa xuôi ngược từ Bình Nhưỡng đi Thẩm Dương, Bắc Kinh hay qua thẳng thủ đô Moscow của Nga. Cầu được đế quốc Nhật Bản xây dựng từ tháng 4/1937 đến tháng 5/1943 bắc qua sông Áp Lục khi họ đang cai quản Triều Tiên và Mãn Châu.

Đây là một trong số ít cầu nối Triều Tiên với các nước biên giới cho đường ray tàu hỏa đi qua. Các chuyến tàu nối từ Bình Nhưỡng qua bên Trung Quốc đều đặn hai chuyến mỗi ngày. Ngay bên cạnh cây cầu Hữu Nghị là một cây cầu cũ hơn được xây từ tháng 5/1909 đến tháng 10/1911. Đây là một cây cầu giàn sắt có 12 nhịp trên trụ cầu bằng đá có tổng chiều dài là 944,2m. Nhịp thứ 4có thể được tách ra và quay 90o theo chiều ngang để cho phép các tàu cao có thể đi qua. Cả hai chiếc cầu đều bị máy bay Hoa Kỳ ném bom trong chiến tranh Triều Tiên.

Từ tháng 11/1950 đến tháng 2/1951, Hoa Kỳ đã sử dụng bom hạng nặng B-29 và B-17 và máy bay ném bom hạng nặng F-80 liên tục tấn công vào cầu để cắt nguồn viện trợ của Trung Quốc cho Bắc Triều Tiên. Các cây cầu đã được sửa chữa nhiều lần. Sau đó, cây cầu xây năm 1911 đã được cho phép phá hủy chỉ còn lại bốn nhịp cầu của cây cầu cũ bên phía Trung Quốc vẫn được giữ lại và được đặt cái tên “cầu gãy” (Đoạn kiều).Hiện nay, Đoạn Kiều trở thành địa điểm tham quan du lịch nổi tiếng của Trung Quốc với bia đá làm cột mốc lưu lại dấu tích của chiến tranh.

Du khách có thể đi dạo những nhịp cầu dang dở, đứng bên thành cầu nơi đặt các khẩu đại bác khổng lồ làm bằng chứng cho quá khứ đầy lửa đạn. Chúng tôi lững thững đi đến đoạn cuối cùng, phóng tầm mắt về phía bên kia sông, hoặc thư thái ngắm nhìn những vạt nắng cuối ngày rơi trên những chiếc tàu xuôi ngược trên sông.

Bởi Bắc Triều Tiên là một đất nước luôn gây sự tò mò cho thế giới và khiến người ta ham muốn khám phá, vượt qua muôn vàn khó khăn và thử thách để được bước chân vào vùng đất đó, thì Đan Đông không thể bỏ qua cơ hội kiếm chác từ những dịch vụ du lịch ăn theo. Ra giữa dòng ngắm bờ bên kia bằng tàu du lịch trong khoảng nửa giờ với giá trên dưới 100 tệ là hoạt động kinh doanh sôi nổi nhất ở đây.

Bên cạnh đó, các nhà hàng Bắc Triều Tiên, quán nướng kiểu Triều Tiên, những quán trà, café, khách sạn nhiều vô kể, mọc lên trong mọi ngõ ngách chủ yếu phục vụ cho khách du lịch, một số trong đó là nơi thường xuyên lui tới của những doanh nhân Bắc Hàn đang công tác tại phía Đại lục. Những công ty du lịch chuyên thiết kế tour từ Bắc Kinh sang Bình Nhưỡng cũng nhộn nhịp và làm ăn khấm khá không kém. Đủ các gói tour với giá cả khác nhau mang đến cho khách nhiều sự lựa chọn.

Nếu muốn được bước sang đất nước Bắc Hàn trong vòng một ngày, bạn có thể trả tiền khoảng 10triệuVNĐ. Giá tour cho 5 ngày có khi lên đến 2.000USD (~45triệuVNĐ) và tất nhiên, kèm theo rất nhiều những điều kiện khác như không được mang theo máy ảnh chuyên nghiệp, máy ghi âm, không mang theo điện thoại, máy tính xách tay, phải đi theo đoàn và có hướng dẫn viên đi kèm, phải nộp hộ chiếu trước 1tuần và chưa hết, không phải ai cũng có thể được cấp visa hay giấy thông hành, tùy vào lai lịch của bạn.

Chẳng hạn, nếu bạn mang quốc tịch Mỹ hay là nhà báo thì cơ hội là không có. Càng khó khăn, Bắc Triều Tiên lại càng gợi trí tò mò và trở thành một thứ giá trị khiến bao người thèm khát. Sau khi tham khảo các loại tour, chúng tôi quyết định không sang bờ bên kia nữa, thay vào đó là lượn qua những quầy bán hàng nho nhỏ bán đồ lưu niệm như tiền giấy, huy hiệu, thuốc lá… tất cả là hàng hóa, bằng cách nào đấy được tuồn sang từ phía bên kia sông.

Tôi hỏi một người đàn ông trung niên có đôi bàn tay nhăn nheo, gân guốc, liên tục giới thiệu cho chúng tôi những bao thuốc lá nhỏ mà ông cho là “xịn”. Với ánh mắt dò xét, ông bảo gần phía Trường Thành có một đoạn sông hẹp, đó là chỗ những “tiểu thương” như ông thường giao dịch hàng hóa. Albert mua một gói ủng hộ với giá vài chục nhân dân tệ và chỉ sau vài phút, hình bóng ông đã mất dạng trong nhóm người đang tập múa dưới mái đình. Mỗi buổi chiều, chúng tôi thường đi dạo dọc bên sông, thư giãn thưởng thức những hoạt động thường ngày của người dân, nhộn nhịp nhưng cũng khá yên bình như thả diều, tập thể dục, múa hát. Có vẻ cho dù tình hình chính trị giữa hai nước có căng thẳng đến mấy thì mọi người vẫn cứ sống cuộc đời của họ mà thôi.

Tuy nhiên, thật kỳ lạ, khi chúng tôi nhìn toàn cảnh Đan Đông từ phía trên đồi, thành phố trông có vẻ bề thế, hiện đại với vô vàn nhà cao tầng chọc thẳng lên trời, phản ánh một thành phố biên giới điển hình giàu có và phồn hoa. Nhưng khi đi loanh quanh các con phố, chúng tôi mới phát hiện rất nhiều trong số những tòa nhà này đều bỏ trống hoặc đang xây dở dang sau đó bỏ hoang. Chúng trông như những hộp diêm khổng lồ, rỗng ruột, lạnh lẽo và trơ trụi.

THƯỞNG THỨC VĂN HÓA ẨM THỰC TRIỀU TIÊN

Màn đêm khiến bầu không khí càng trở nên lạnh buốt, gió vù vù bên tai. Dòng sông loang loáng nước phản chiếu ánh đèn đường, huyền ảo nhưng thiếu chiều sâu. Bên Đan Đông rực rỡ đèn điện bao nhiêu thì bờ bên kia trông càng cô liêu, tĩnh mịch bấy nhiêu.

Đan Đông là thành phố ảnh hưởng văn hóa của Bắc Triều Tiên nhiều nhất. Có hàng trăm người Bắc Triều Tiên hiện đang sinh sống và làm việc tại đây với các công việc phục vụ nhà hàng, lái xe, làm kinh doanh nhỏ lẻ. Các cửa hiệu luôn có hai thứ tiếng Trung Quốc và Triều Tiên từ tiệm sửa xe cho đến những khách sạn cao cấp. Và để tiếp cận với văn hóa Bắc Triều Tiên một cách dễ dàng nhất mà không phải tốn tiền qua bên “nhà hàng xóm”, chúng tôi quyết định ghé thưởng thức những nhà hàng Bắc Triều có tiếng ở Đan Đông.

Thành phố này nổi tiếng với các nhà hàng Bắc Triều Tiên chính thống và ngon nhất Trung Quốc. Vì vậy, chúng tôi cũng muốn thử. Nghe nói, tất cả các phục vụ viên của nhà hàng đều được chính phủ Bắc Triều Tiên tuyển chọn gắt gao và huấn luyện kỹ càng nên cô nào cũng xinh đẹp và đa tài. Các cô này nói được tiếng Hàn, tiếng Anh và cả tiếng Trung nhưng tất nhiên, họ sẽ chỉ nói bằng tiếng Triều Tiên.

Tuy chỉ nói tiếng của họ nhưng một khi đã bước vào nhà hàng, nhất cử nhất động hay các mẩu đối thoại trong bàn ăn của khách đều không lọt khỏi được sự quan sát của họ. Chúng tôi chọn một nhà hàng Bắc Triều Tiên khá to nằm ngay trục đường chính ven sông. Phía sau chiếc cửa ra vào bằng kính là một cô gái cao ráo có làn da trắng, mắt một mí, tóc đen, mặc bộ Hanbok màu hồng duyên dáng.

Thấy chúng tôi bước vào, cô gái cúi đầu chào, hỏi chúng tôi đi mấy người và lịch sự dẫn chúng tôi đến một chiếc bàn dành cho hai người nằm sát tường, đối diện ti vi và gần một sân khấu rất nhỏ, chỉ để vừa một bộ trống điện và một chiếc đàn organ. Một cô gái xinh xắn mặc vest đen đến cúi chào và nhẹ nhàng đưa chiếc menu có bìa bằng gỗ, bên trong là hàng chục món đề3 thứ tiếng và có hình ảnh minh họa hấp dẫn. Albert chọn thịt ba rọi nướng còn tôi chọn cơm trộn, thật cũng chẳng khác những món Hàn tôi thường ăn là mấy. Cả một mảng tường trước mặt tôi được trang trí bằng một tấm menu khổng lồ với hình ảnh các món ăn bắt mắt, tất nhiên, giá cả cũng tương đối “nhức mắt”.

Quán ăn rộng mà chỉ vài bàn có khách nhưng có đến 6,7 cô phục vụ. Đúng quả như lời đồn, cô nào cũng da trắng, duyên dáng, mang vẻ đẹp rất đặc trưng của người Triều Tiên và đặc biệt là nét đẹp rất tự nhiên, không dao kéo như kiểu các cô ca sĩ diễn viên Hàn Quốc. Albert đưa máy lên chụp ảnh, ngay lập tức cô phục vụ mặc vest vừa nãy đến bên bàn nhắc nhở quy định không được chụp ảnh, kể cả bằng điện thoại.

Tôi đưa điện thoại lên nhanh chóng chụp 1tấm các cô tiếp tân mặc áo Hanbok truyền thống. Lại một lần nữa cô gái đến nhắc nhở. Tôi xin lỗi và cất điện thoại. Chúng tôi tạm thời cất máy ảnh sang một bên và thưởng thức bữa tối vừa được dọn lên. Tivi đang chiếu một vở ca kịch của Bắc Triều Tiên, diễn viên mặc quân phục, để tóc kiểu thập niên 1980, vừa hát, vừa cười tươi phơi phới.

Được một lúc, màn hình chuyển sang hình ảnh một lễ duyệt binh hoành tráng đều tăm tắp, có cờ bay phấp phới và khung ảnh của Kim Jong Un chính giữa thật trang nghiêm. Có một đoàn khách Trung Quốc vừa đến, ngồi ở bàn tròn to nhất nhà hàng, dường như đã được đặt từ trước. Đồ ăn được dọn ra tới tấp tràn hết cả mặt bàn đúng phong cách ăn của người Tàu. Rượu được rót khắp lượt, lời chúc tụng và tiếng cười nói ồn ào vang khắp cả gian phòng. Một thanh niên bưng một ly rượu đưa đến trước mặt cô phục vụ định mời uống cùng. Cô gái khéo léo từ chối và lui vào trong, để một cô gái khác ra thay mình. Bàn tiệc tiếp tục rào rào chúc tụng coi hành động của anh thanh niên kia như chưa từng xảy ra.

Một lúc sau, tất cả các cô phục vụ đều rút lui vào trong vào trong thay trang phục. Một cô gái mặc đồ Hanbok màu đỏ thêu hoa trắng, tóc chải ngược búi ra sau, gài trâm ngọc, trông thật kiều diễm bước ra khiến tất cả mọi người đều nhất loạt dừng đũa và ngắm nhìn. Cô gái nhẹ nhàng giới thiệu buổi biểu diễn bắt đầu.

Các cô phục ban nãy còn mặc vest nghiêm túc giờ trông thật xinh xắn và khác lạ với Hanbok đủ màu. Các cô gái biến hóa khôn lường, lúc thì Hanbok, lúc thì váy suôn dài, tiết mục sau đã thấy mặc thổ cẩm. Cô gái phục vụ bàn tôi vừa nãy vừa hát đơn ca ở tiết mục này, sau đó đã thấy múa điệu truyền thống uyển chuyển đẹp mắt. Bất ngờ hơn cả là tiết mục sau cùng, tôi thấy cô ấy lên sân khấu đánh trống trông rất dạn dĩ và điệu nghệ, vẻ khép nép ban nãy biến đi đâu mất.

Tôi không ngớt trầm trồ thán phục. Tính cả ban nhạc và ca sĩ khoảng 8 người thay phiên nhau nên ai cũng có thể múa, hát đàn ghita, organ hay đánh trống. Tiết mục nào cũng vô cùng đặc sắc khiến thực khách vỗ tay liên tục. Tài nghệ của các cô gái này, so với lời đồn quả không sai.

Khi buổi biểu diễn chấm dứt, cô phục vụ vừa rồi trông rất ngầu bên dàn trống như thế giờ đã khoác lại bột vest cũ và quay trở lại bàn tôi với nụ cười thật tươi. Tôi khen cô liên tục khiến cô ngượng ngùng đỏ mặt và và nói cảm ơn bằng tiếng Trung lơ lớ.

Tối hôm đó về, tôi vẫn rất ấn tượng bởi buổi biểu diễn và cô phục vụ đó. Tôi chợt nghĩ, liệu trong số đó có bao nhiêu cô muốn lấy chồng và ở lại hoặc chuyển đến nơi khác. Nhưng điều đó là không thể thực hiện, nếu muốn thoát khỏi Bắc Triều Tiên, chỉ còn một cách là trốn đi biệt xứ.

Tuy nhiên, khi bước qua khỏi dòng Áp lục và đặt chân lên bờ Đan Đông, mọi hoạt động của các cô đều được giám sát chặt chẽ cho đến khi hết thời hạn 3 năm làm việc và quay về nước. Đan Đông chìm trong màn đêm, ngày mai là một ngày mới. Dòng sông biên giới từ khi kết thúc chiến tranh đến nay vẫn luôn êm đềm chảy nhưng lại chất chứa trong dòng chảy đó là những mảnh đời khác nhau, tựa như những đợt sóng ngầm.

W. TIPS

Phương tiện

Bạn có thể bay đến Bắc Kinh rồi từ Bắc Kinh bay hoặc đi tàu hỏa đến Đan Đông. Cũng như các thành phố khác ở Trung Quốc, phương tiện công cộng chủ yếu ở Đan Đông là xe buýt. Bạn cũng có thể dễ dàng bắt taxi đi khắp thành phố.

Tiền tệ

Ở Đan Đông chỉ sử dụng tiền nhân dân tệ của Trung Quốc, 1RMB tương đương với 3.500VND.

Khí hậu

Đan Đông thuộc vùng Đông Bắc của Trung Quốc nên rất lạnh và có mùa đông rất dài, nhiệt độ vào mùa đông có thể xuống -10oC. Mùa hè mát mẻ khoảng 25độ. Nếu đến Đan Đông từ khoảng tháng 10 đến tháng 2, bạn nên đem theo nhiều đồ ấm.

Địa điểm

Ở Đan Đông không có nhiều địa điểm vui chơi, chủ yếu là các chuyến tàu du lịch dọc sông. Ngoài cầu Hữu Nghị, bạn có thể đi thăm Bảo tàng chiến tranh chống Mỹ, công viên bên cạnh bảo tàng có nhiều loài chim, nơi thường để chụp ảnh cưới, lên núi Cẩm Giang để ngắm toàn cảnh thành phố trong ánh hoàng hôn. Ngoài ra bạn có thể đi thăm Trường thành Hổ Sơn, nơi đánh dấu điểm đầu tiên đoạn kéo dài về phía đông của Vạn Lý Trường Thành thời nhà Minh.