Chuyện của Phở: Một món ăn không chỉ đơn thuần là ngon
- 10/04/2020
- E.MAGAZINE
- Ẩm thực Việt Nam, Editor picks, món ngon, phở, phở bò
Sáng một tô phở, trưa lại thêm một tô phở và đến tối cũng chẳng gì hấp dẫn hơn phở. Người Việt yêu phở, say mê phở đến mức khiến thực khách phương xa tò mò, thắc mắc tại sao con người nơi đây lại dành nhiều tình cảm cho một món ăn đến vậy, để rồi khi nếm thử hương vị ấy dù chỉ lần đầu, họ sẽ có được câu trả lời.
[rpi]
Nhắc đến phở là gợi nhớ tới Việt Nam nhưng trên mảnh đất chữ S ấy, phở thực sự đến từ đâu, có từ bao giờ lại là câu hỏi chẳng mấy ai trả lời được?
Nói về nguồn gốc của phở có giả thuyết cho rằng phở xuất phát từ một món ăn Quảng Đông mang tên “ngưu nhục phấn” (ngầu yụk phẳn). Giả thuyết khác lại nói phở Việt là một phiên bản của pot-au-feu (đọc là pô tô phơ), món súp thịt bò hầm cùng đủ loại nguyên liệu khác của người Pháp. Nhưng những món ăn đấy khi đối chiếu cùng hương vị, cách thức làm nên của phở Việt lại khiến mọi người bối rối bởi chúng chẳng hề ăn nhập với nhau gì hết. Một giả thuyết hợp lý nhất với nguồn gốc của hương vị phở bò bây giờ chính là món xáo trâu dân dã của người Việt Nam khi có nét tương đồng từ nguyên liệu, cách nấu cho đến hương vị.
Nhưng dù có bao giả thuyết về nguồn gốc ra đời của món phở đi nữa thì hẳn ai cũng chắc chắn rằng: phở là món ăn đặc trưng của miền Bắc, cụ thể là tại Hà Nội và Nam Định. Những năm đầu thế kỷ XX, phở xuất hiện nhiều nơi góc chợ với quang gánh bình dị rồi dần đi xa hơn tới miền Trung, miền Nam và càng xa hơn nữa khi đến tận nước Mỹ rồi châu Âu xa tít tắp.
Kể từ ấy, người ta dần mặc định phở là món ăn được làm nên từ lúa gạo bình dị cùng những miếng thịt bò mềm đặc trưng và nước dùng ninh kỹ từ xương nên ngon ngọt đến say đắm. Chẳng vậy, cả trăm năm trôi qua phở Việt được khen ngợi hết lời. Trong cuốn “Hà Nội băm sáu phố phường”, nhà văn Thạch Lam đã viết về phở như thế này: “Phở ngon phải là phở cổ điển, nấu bằng thịt bò, nước dùng trong và ngọt, bánh dẻo mà không nát, thịt mỡ gầu giòn chứ không dai. Chanh ớt với hành tây đủ cả, rau thơm tươi, hồ tiêu bắc, giọt chanh cốm gắt, lại điểm thêm ít cà cuống, thoảng nhẹ như một nghi ngờ”.
Chợt bụng đói cồn cào và thèm một tô phở, bạn sẽ lựa chọn món nào giữa muôn ngàn nào phở gà, phở sốt vang, phở xào, phở trộn, phở cuốn… Có quá nhiều loại phở hiện nay khiến ta bối rối nhưng chắc lựa chọn số một của tất cả mọi người vẫn là phở bò, tô phở truyền thống đi cùng năm tháng của người Việt Nam.
Hãy cùng quay ngược thời gian trở về những năm “đói khổ” mà ba mẹ, ông bà vẫn hay kể. Thời ấy nghèo, thiếu thốn đủ thứ lấy đâu ra thịt bò để ăn nên thành ra, “phở không người lái” chẳng có thịt đã ra đời để thỏa mãn cơn thèm. Rồi giờ đây, khi cuộc sống đủ đầy ta có thể tự tin bước chân vào quán phở trên phố, gọi một tô phở đủ từ “chín, tái, gầu, bắp, nạm”. Hãy nhớ lại cảm giác ngọt từ nước dùng được ninh hàng giờ từ xương bò: xương cục, xương ống rồi xương vè khiến vị đậm đà, ngọt thanh đặc trưng khó món ăn nào có thể sánh bằng. Những miếng thịt bò thái mỏng, dai nhưng vẫn mềm để người dùng cảm nhận được cả cái vị tươi ngon của thịt. Ăn kèm với phở bò chẳng thể thiếu các loại gia vị như chanh, ớt, giấm, hạt tiêu, rau thơm và đặc biệt là hành lá. Một tô phở sẽ mất đi sức sống của nó khi thiếu màu xanh của hành lá. Vừa để món ăn thêm phần thơm ngon vừa khiến ta nhìn thoáng qua đã phải phát thèm.
“Phở là một thứ quà đặc biệt của Hà Nội, không phải chỉ riêng Hà Nội mới có, nhưng chính là vì chỉ ở Hà Nội mới ngon“. Phở ở Hà Nội hay phở Hà Nội mang một vẻ riêng đặc biệt khiến chính người Hà thành còn phải ngỡ ngàng vì có ăn mãi, ăn mãi từ sáng tới trưa, từ chiều đến tận đêm muộn cũng chẳng biết thế nào là ngấy, là sợ. Cùng lắm cũng chỉ là dăm ba ngày không gặp quán phở quen thuộc rồi lại phải tìm đến ngay chứ bảo bỏ hẳn phở bò thì chịu thôi bởi làm sao có thể lỡ mất cơ hội thưởng thức món ngon nhất trên đời ấy được.
Giờ đây, phở không chỉ đơn thuần là món ăn thường ngày mà còn ẩn chứa phong vị ẩm thực thanh tao, tinh tế và đa dạng của người Việt Nam. Chẳng vậy mà trước bao món ngon khác, thực khách gần xa đến với nước Việt chỉ khăng khăng thử cho được một tô phở chính hiệu. Nhưng có được sự huy hoàng ngày hôm nay, hành trình của phở bò Việt Nam cũng mất cả một đoạn đường dài để từ từ chinh phục khẩu vị bốn phương.
Mang trong mình trọng trách “món ăn mở đường” của ẩm thực Việt vươn xa thế giới, tô phở Việt bình dị lại chinh phục thế giới bằng chính hương vị tinh tế chẳng thể kiếm tìm ở nơi đâu. Trước những năm 2000, phở Việt đã theo chân người đi tới bao quốc gia phương Tây mà nổi bật là Mỹ nhưng vào thời điểm đó lại chưa được nhiều người chú ý. Những quán phở trên đường phố xứ sở cờ hoa cứ bình lặng tồn tại nơi đất khách tưởng chừng sẽ mãi âm thầm, yên tĩnh phục vụ riêng bà con xa Tổ quốc mà chẳng ngờ đến có ngày, doanh thu của mỗi quán phở cứ tăng dần, tăng dần như một minh chứng rõ ràng rằng người Mỹ đang dần quen món ăn Việt Nam.
Một sự kiện khiến báo chí thế giới để tâm vào năm 2000 chính là cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton cùng con gái có chuyến ghé thăm Việt Nam. Tại đây, nhà chính khách nổi tiếng đã phải lòng món phở đến mức ăn đến hai tô. Kể từ giây phút đó, món phở bò dần được bạn bè phương xa chú ý đến. Họ tò mò, thắc mắc về hương vị của món ăn nhiều đến mức chữ “phở” được chính thức thêm vào từ điển Oxford danh tiếng. Vậy là phở, một món ăn đặc trưng của Việt Nam đã “có danh, có phận” trên bản đồ ẩm thực thế giới và từ đây, biết bao lời ngợi khen cứ dồn dập kéo đến. Nào là danh xưng món “ăn trong tô ngon nhất thế giới”, lọt vào đủ bảng xếp hạng món ngon thế giới do các trang tin lớn bình chọn như CNN, Business Insider, Lonely Planet… Cứ mỗi khi phở bò Việt Nam đi đến đâu cũng đều làm người dân nơi đó thương nhớ như khi quán phở Thìn danh tiếng lâu năm chính thức mở cửa tại Nhật Bản làm dòng người đổ về xếp hàng thưởng thức đông như đi hội. Hay cũng tại xứ sở hoa anh đào, họ còn chọn riêng ngày 4/4 là Ngày phở Việt Nam tại Nhật Bản. Rồi phở bò còn thường xuyên xuất hiện trong những bộ phim, chương trình giải trí của nước ngoài cũng đủ để chứng minh sức hút của món ăn này hấp dẫn đến nhường nào. Rất nhiều, rất nhiều những mĩ từ để nói về món phở tuyệt vời ấy mà bạn chẳng thể kể hết.
Hành trình của tô phở Việt cho đến giờ vẫn chẳng hề dừng lại khi cứ mỗi ngày trôi qua lại có thêm bao người tấm tắc, trầm trồ trước vị ngọt tinh tế, hương đậm đà cùng trải nghiệm khó quên mỗi khi nếm thử tô phở bò Việt Nam. Cứ thế, “Nàng thơ” của nền ẩm thực cùng bao món ngon truyền thống khác vẫn đang cùng nhau đi khắp mọi nơi, quyến rũ bao thực khách gần xa để mỗi khi chữ Việt Nam được cất lên là chúng ta lại có vô vàn câu chuyện để tự hào.
Wanderlust Tips
