Thổ dân Anangu – những chủ nhân truyền thống của núi Đá Thiêng Uluru tại Úc vừa tuyên bố sẽ đóng cửa đường leo núi đối với du khách vào ngày 26/10/2019.
Ngày 1/11, sau cuộc họp của Hội đồng quản trị Công viên quốc gia Uluru-Kata Tjuta, cuộc bỏ phiếu lịch sử nhất trí thông qua chuyện cấm chinh phục núi Đá Thiêng Urulu.
Quy định cấm leo núi Đá Thiêng Urulu sẽ có hiệu lực bắt đầu từ ngày 26/10/2019 – đúng 34 năm sau khi chính phủ Úc chính thức trao quyền sở hữu ngọn núi này cho những người “chủ truyền thống”, một cách gọi để chỉ thổ dân Anangu. Điều kiện để trao trả quyền sở hữu là thổ dân Anangu phải cho Công viên quốc gia Urulu-Kata Tjuta thuê lại trong 99 năm.
Thổ dân Anangu cảm thấy có trách nhiệm, khi có quá nhiều vụ người leo núi bị tai nạn nghiêm trọng. Đã có ít nhất 35 người thiệt mạng do leo núi trái phép từ năm 1950 và đội cứu hộ thường xuyên phải giải cứu những tay leo núi bị mắc kẹt hay bị thương.
Nhiều hình thức cảnh báo người dân không được leo núi đã được triển khai, tuy nhiên không đem lại kết quả khả quan trong thời gian dài. Tình hình ngày càng trở nên nghiêm trọng khi nhiều người thổ dân Anangu đã bị đe dọa, do cản trở hoạt động leo núi trái phép của người dân và khách du lịch. Trước đó, kể từ năm 2008, đường leo núi Uluru bị đóng cửa mỗi khi thời tiết trở nên khắc nghiệt, chẳng hạn như khi nhiệt độ nóng hơn 37°C, khi có mưa to, gió lớn, hoặc vì lý do văn hoá.
Chủ tịch hội đồng, thổ dân Sammy Wilson cho biết, quyết định cấm leo núi Uluru được đưa ra sau nhiều cuộc tham vấn chuyên sâu.
“Suốt nhiều năm, cộng đồng Anangu cảm thấy bị đe dọa, cứ như ai đó cầm súng chĩa vào đầu chúng tôi, buộc chúng tôi phải mở cửa. Làm ơn đừng bắt chúng tôi để đòi hỏi.” – ông Wilson phát biểu trước hội đồng.
Theo quan niệm của thổ dân Anangu, núi Urulu là nơi thánh thiêng của cánh đàn ông, và đã có những phàn nàn du khách leo lên đỉnh núi thiêng đã tiểu tiện, làm ô nhiễm nguồn nước dưới chân núi, và làm ô nhiễm nền văn hóa của thổ dân.
Ông Wilson nói: “Người da trắng xem vùng đất này có giá trị kinh tế, trong khi người Anangu xem núi Đá Thiêng theo khía cạnh luật văn hóa tjukurpa của chúng tôi. Chúng tôi muốn bảo vệ văn hóa của chúng tôi, vì nếu không gìn giữ, nét văn hóa này sẽ hoàn toàn mất hẳn trong 50-100 năm nữa”.
Vị chủ tịch còn nhấn mạnh: “Vài người trong ngành du lịch và chính phủ có thể nói chúng tôi cần để mở, nhưng luật lệ của họ không liên quan vùng đất này. Đây là một vùng quan trọng, không phải bãi chơi hoặc công viên chuyên đề như Disneyland. Chúng tôi chào đón du khách đến tham quan, không ngăn chặn họ, chỉ muốn họ ngưng leo núi”.
Chủ tịch tổ chức National Parks Sally Barnes, cũng là một thành viên của Hội đồng, cho biết họ đã chọn ngày 26/10/2019 làm ngày đóng cửa đường leo núi Uluru bởi vì đây là một ngày quan trọng đối với người Anangu. Vào ngày 26 tháng Mười năm 1985, Uluru và Kata Tjuta được trao trả cho người Anangu sau nhiều năm trời nỗ lực từ các vị trưởng lão.
“Chúng tôi luôn cam kết thông báo cho ngành du lịch trước ít nhất 18 tháng. Trong khi đã có một sự suy giảm về số lượng người leo núi, ít hơn 20%, ngày nay chúng ta có rất nhiều hoạt động thay thế khác trong khu vực mà du khách có thể tận hưởng thay vì leo núi.” – bà Barnes nói.
Uluru là núi đá nguyên khối khổng lồ thuộc dãy núi Ayers, miền trung nước Úc, cao 348m, ở độ cao 863m so với mực nước biển, dài 3km, chu vi chân núi khoảng 8,5km. Uluru được phát hiện vào năm 1973 và được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 1985.
Nét độc đáo của núi Đá Thiêng Urulu là sự đổi màu trên vách núi từ sáng sớm đến chiều tối. Lúc rạng đông mặt trời vừa mọc thì toàn bộ khối đá màu đỏ nhạt, đến giữa trưa là màu đỏ cam phản chiếu ánh mặt trời, khi về chiều, rặng đá chuyển màu đỏ thẫm hoặc chuyển màu tím sẫm, và đêm xuống là màu vàng nâu hòa với cảnh vật xung quanh.
Với tầm nhìn đẹp, cảnh quan độc đáo, núi Đá Thiêng Uluru thu hút hơn 250.000 du khách mỗi năm. Đây cũng là địa điểm văn hóa linh thiêng của cộng đồng thổ dân Úc.
Guardian | Wanderlust Tips | Cinet