Với những người đến từ bộ tộc Ainu tại Nhật Bản, gấu là loài vật linh thiêng, đại diện cho sức mạnh tối cao và được coi như hiện thân của thần thánh.
Tại khu vực Hokkaido, quần đảo Kuril và phần lớn Sakhalin của Nhật Bản, có một bộ tộc bản địa lạ kỳ mang tên Ainu và đặc biệt, họ tôn thờ loài gấu. Trong văn hóa tín ngưỡng của bộ tộc, gấu không chỉ là loài vật to lớn mà còn đại diện cho sức mạnh và lòng dũng cảm. Chính vậy, hình tượng loài gấu luôn xuất hiện trong mọi hoạt động, đời sống thường ngày của người Ainu và đặc biệt, tại đây còn có tập tục tôn thờ loài gấu. Đến ngày nay, chỉ còn số ít người thuộc bộ tộc này còn sinh sống tại Hokkaido và nền văn hóa độc đáo cũng dần biến mất.
Cho tới ngày nay, nguồn gốc về sự xuất hiện của bộ tộc Ainu độc đáo vẫn luôn là dấu hỏi lớn với các nhà nhân chủng học khi chỉ mới được phát hiện từ cuối thế kỷ XIX. Dù được xác nhận không phải người Nhật hay Đại chủng Á, người Ainu vẫn sở hữu đặc điểm chung của người Á với da vàng, tóc xoăn, mắt nhỏ, nhiều lông và cằm phát triển. Tuy nhiên, đặc điểm khiến “thế giới bên ngoài” chú ý tới bộ tộc này lại ở tục lệ thờ cúng loài gấu.
Các nhà khoa học phương Tây đã dành thời gian quan sát, tìm hiểu về tục lệ kỳ lạ này và đưa ra nhận định, bộ tộc Ainu đã bắt đầu hoạt động tâm linh này từ năm 1920. Họ trở thành những người duy nhất tuân theo đầy đủ mọi tập tục thờ gấu trong thế kỷ XX. Trong mỗi buổi thờ cúng của bộ tộc Ainu, họ sẽ sử dụng gấu đực cho nghi lễ linh thiêng thay vì giống cái bởi hiến tế “gấu mẹ” – biểu tượng của Nữ thần sự sống là việc làm bất kính và trái ngược với đạo lý.
Người dân bộ tộc Ainu và các vị thần luôn gần gũi, gắn kết với nhau nên họ đã tặng lại xác thịt, lớp da của mình cho con người như một phần thưởng. Săn bắt gấu chính là hành vi giải phóng chúng khỏi trần thế để mau chóng trở về thế giới riêng. Sau khi bắt được gấu trong rừng, chúng sẽ được đem về làng, nhốt trong lồng lớn bằng gỗ và được chăm sóc cẩn thận, cho ăn thức ăn của con người. Nếu gấu còn quá nhỏ và chưa có răng, chúng còn được bú sữa của người. Rồi đến giữa mùa đông lạnh giá, bộ tộc Ainu sẽ tổ chức lễ hội với tên gọi “Gấu” hay Iomante hoặc Kumamatsuri.
Ngay khi chú gấu được mang ra và đặt giữa bàn thờ, nghi lễ chính thức bắt đầu. Người dân bộ tộc Ainu sẽ giết gấu bằng mũi tên cứng hoặc khúc gỗ và nhảy múa xung quanh. Suốt 3 ngày dài diễn ra lễ hội, chúng ta sẽ thấy nhiều hoạt động lạ lẫm, đặc biệt là Keo-mante. Những bông hoa rực rỡ được thay thế mắt, lưỡi của loài gấu và mọi việc được thực hiện lúc nửa đêm để linh hồn vị thần mau chóng trở về thế giới của họ. Tuy nhiên, phụ nữ bị cấm không xuất hiện trong buổi lễ.
Ngày nay, tục lệ thờ cúng, hiến tế loài gấu của bộ tộc Ainu đã bị hạn chế nhằm bảo vệ thế giới động vật và môi trường sống của gấu và chính con người nhưng nhiều người vẫn luôn tin rằng, nghi lễ này vẫn được thực hiện tại một số vùng của Nhật Bản.
Wanderlust Tips | Cinet