Sấu trong ẩm thực người Hà Thành
- 24/07/2019
- ẨM THỰC VIỆT NAM
- món ăn với sấu, quả sấu Hà Nôi, Đặc sản Hà nội
Quả sấu tuy bé nhỏ, nhưng với đôi tay khéo léo của mình, người Hà Nội đã làm ra biết bao món ăn từ sấu. Để rồi sấu trở thành một đặc sản chỉ riêng Hà Nội mới có, ai xa gần cũng mấy lần nhớ thương.
[rpi]
Tôi vẫn nhớ có nhiều người bạn của mình khi ghé thăm Hà Nội, mấy lần mua cây sấu về Sài Gòn trồng, nhưng trồng mãi không lên, cây héo úa dần rồi chết. Có lẽ cây sấu chỉ thuộc về miền Bắc mà đặc biệt là thủ đô Hà Nội.
Dọc những con phố Hà Nội, chẳng khó để bắt gặp những cây sấu hàng chục tuổi bởi cây sấu thuộc dòng cây lâu năm, rễ bám chắc dưới lòng đất, cây cho tán mát rộng, nên được trồng để làm cảnh quan cho thành phố. Phố Trần Phú, phố Phan Đình Phùng, phố Trần Hưng Đạo là những con phố nổi tiếng với hàng sấu già hai bên đường, mát rợp cả một khoảng trời. Cuối tháng 4, bắt đầu mùa sấu đổ lá, lá sấu vàng rơi đầy, mọi người vẫn thường rủ nhau đến những góc phố này để lưu giữ lại những khoảnh khắc đẹp nhất.
Cây sấu trồng được vài năm là đã cho tán mát rộng, nhưng muốn có quả phải từ 5 năm trở lên. Mùa quả sấu thường kéo dài từ tháng 6 – tháng 9. Vào mùa này, nhiều người vẫn thường tranh thủ mua vài kí, có khi nhà đông người thì mua đến cả tạ cất tủ đông để ăn dần trong năm. Từ đó quả sấu bắt đầu bước vào một thế giới khác, thế giới của ẩm thực.
Món đơn giản nhất với sấu có lẽ là luộc rau, bao giờ luộc cũng cho vào nồi thêm hai, ba quả sấu, mà tuyệt hơn cả phải là luộc rau muống. Quả sấu giúp rau muống có màu xanh tươi, nước rau có vị chua thanh, chẳng trách “anh đi anh nhớ quê nhà”. Trước tôi cứ nghĩ nước rau muống thêm vài giọt chanh thì nhất rồi, thế nhưng sau khi uống nước rau với sấu mới biết hóa ra bát nước rau còn có thể ngon hơn thế nữa. Cầu kì hơn một chút thì có vịt om sấu, sườn sụn om sấu, tôm om sấu… Những món ăn ấy không chỉ làm bữa cơm thêm đậm đà mà còn trở thành món chính trong những nhà hàng hay quán nhậu nức tiếng.
Nhưng tinh tế nhất và được mang đi xa nhất phải kể đến những thức quà vặt từ sấu: ô mai sấu, sấu xào gừng, bao tử sấu… Những thức quà ấy vẫn thường được xem như món quà đẹp đẽ nhất mà người ta mua lấy ít nhiều để biếu nhau. Một chút chua, một chút ngọt, một chút thơm và một chút cay, tất cả được ủ ướp trong quả sấu bé nhỏ. Để rồi khi cho quả sấu vào miệng, cắn đôi, nghe giòn rụm, cao lương mĩ vị có đôi khi chẳng sánh bằng.
Nhưng nhiêu đó chưa đủ để nói về sấu, bởi từ loại quả bé xíu ấy còn cho ra một thức uống ngọt lành nữa, ấy là nước sấu ngâm. Có người sẽ dùng sấu ngâm với mật ong, cũng có khi là ngâm với đường. Nếu là nước sấu ngâm mật ong thì không chỉ là thức uống đơn thuần mà còn là phương thuốc dân gian dùng để chữa ho. Phổ biến hơn là nước sấu ngâm đường, thức uống cho mùa hè, mấy ngày ngày tiết trời oi ả, có ly nước sấu thêm ít đá, bỗng thấy mọi thứ dễ chịu biết bao nhiêu.
Nếu những đặc sản ở Hà Nội như cốm có một màu xanh thật tươi, ô mai có một màu vàng thật nổi thì với sấu, dù là khi ngâm nước, khi làm ô mai sấu hay khi om thịt, sấu đều có một màu đậm như màu rêu. Màu ấy không đẹp đẽ rực rỡ, không bóng bẩy kiêu sa nhưng lại làm người ta xao xuyến khi nhớ về, như nhớ sấu, nhớ những điều giản đơn ngày thường.
Wanderlust Tips | Cinet
