Sởn gai ốc với tập tục thay quần áo mới cho người chết ở Indonesia
- 03/08/2018
- VĂN HÓA - LỄ HỘI
- du lịch Indonesia, Editor picks, Indonesia, Ma’nene, Toraja, Đám ma ở Torajan
Dường như câu nói “Hãy để người đã khuất yên nghỉ” không có ý nghĩa đối với những người dân bộ tộc Toraja ở làng Baruppu, quần đảo Sulawesi, Indonesia. Bởi, cứ vào tháng 8 hằng năm, người dân nơi đây lại tổ chức lễ hội tâm linh kỳ lạ có truyền thống từ hàng trăm năm trước.
[rpi]
Đó là nghi lễ Ma’nene nghĩa là “lễ tắm rửa cho người chết” – một tập tục an táng cổ xưa của người Toraja, Indonesia. Theo đó, vào tháng 8 hằng năm người dân tộc Torajan ở Indonesia lại tiến hành tục lệ thờ cúng tổ tiên bằng cách tắm rửa và khoác lên xác của tổ tiên những bộ đồ mới.
Nghi lễ diễn ra tại một khu chôn cất trong hang động ở Toraja, thuộc phía Nam đảo Salawesi, Indonesia với sự có mặt của đông đảo người thân trong gia đình người đã khuất, dân làng và đặc biệt có rất nhiều du khách ghé lại tham dự, vừa tò mò vừa thấy rùng rợn.
Sau khi được đưa ra khỏi khu vực chôn cất. Mọi người làm lễ cầu nguyện, mong người đã khuất ban phước lành. Sau đó, người nhà vây quanh quan tài và trò chuyện với người đã khuất một cách thân thiết, như thể họ chưa từng rời xa khỏi cõi đời này.
Thi thể được đưa ra khỏi quan tài để người thân tắm rửa sạch sẽ và mặc quần áo mới. Đặc biệt, những thi thể này không hề bị mục rữa, phần tóc và quần áo gần như vẫn nguyên vẹn. Đó là vì khi một người già trong làng mất đi, cơ thể họ sẽ được quấn trong 7 lớp vải để ngăn thối rữa, quan tài của họ cũng sẽ được thay thế nếu đã mục rỗng. Sau đó, con cháu sẽ đưa xác chết diễu hành quanh làng theo một con đường thẳng nhất định.
Nghi lễ Ma’nene khởi nguồn từ ngôi làng Baruppu từ hơn một thế kỷ trước. Theo truyền thuyết của người Toraja, thợ săn tên Pong Rumasek đã tìm thấy một xác chết bị mục rữa trong rừng. Anh này đã lau chùi và tắm rửa sạch sẽ cho xác chết đó và lấy quần áo của mình phủ lên trước khi đem đi chôn cất. Kể từ đó, Pong Rumasek luôn gặp may mắn và trở nên giàu có.
Từ câu chuyện của ông Pong, những người trong bộ tộc Toraja tin rằng các linh hồn sẽ phù hộ cho họ giàu sang phú quý nếu chăm sóc các xác chết của những người đã khuất. Vì lẽ đó, đám tang của bộ tộc Toraja không phải là dịp cuối cùng con cháu được nhìn thấy người đã khuất. Dân làng tin rằng cái chết không phải kết thúc, mà một phần của cuộc sống tâm linh vẫn đang diễn ra, và đám tang được coi là dấu mốc quan trọng trong quá trình này.
Người dân Toraja cũng coi nghi lễ này như dịp đoàn tụ người thân và thắt chặt mối quan hệ anh em họ hàng trong gia đình. Lễ Ma’nene kết thúc với một bữa tiệc quây quần của những người trong mỗi gia đình. Hơn nữa, người Toraja bản địa coi đám tang là một trong những buổi lễ quan trọng nhất. Hầu hết mọi người đều tích góp tiền cả đời chỉ để tổ chức những đám tang hoàng tráng cho mình và thành viên trong gia đình. Vì thế, có những đám tang kéo dài đến vài tuần hoặc vài năm để người sống có thời gian kiếm thêm tiền chi trả phí tổ chức. Và có nhiều trường hợp sau khi lo liệu đám tang cho người quá cố, người thân của họ rơi vào cảnh nợ chồng chất, nhưng họ tin rằng điều đó sẽ làm tăng cường mối liên kết giữa người đã chết với người sống.
Theo phong tục của bộ tộc Toraja, người chết thường được để trong nhà hàng tuần, hàng tháng, hoặc thậm chí là hàng năm và tang lễ thường được trì hoãn để chờ người thân tụ họp đông đủ. Trong thời gian chờ mang đi chôn cất, thi thể sẽ được tắm rửa trong dung dịch formaldehyde, đặt bên trong một căn phòng và được đối xử như lúc còn sống. Những thi thể này được coi như người chỉ “đang bị bệnh” mà thôi.
Mọi người trong nhà sẽ thường xuyên trò chuyện với thi thể, thay quần áo, tắm rửa, thậm chí mang thức ăn hoặc thuốc lá cho người quá cố. Đến thời gian đã định, gia đình sẽ cử hành tang lễ, khi đó người chết sẽ được đưa vào quan tài chôn trong những hang đá, hốc đá hoặc treo trên cây. Nghi lễ Ma’nene kết thúc sau 3 ngày cũng là lúc người chết sẽ chính thức trở về với cát bụi và yên nghỉ trong những cỗ quan tài im lìm trong hốc đá.
Theo niềm tin của những người Toraja, linh hồn người chết phải quay trở về quê nhà của họ. Niềm tin đã khiến nhiều người không dám rời khỏi làng vì sợ có thể sẽ không thể trở về làng trong trường hợp họ không may gặp nạn. Nếu một người qua đời khi ở xa quê, gia đình có nghĩa vụ phải đến tận nơi thân nhân của họ trút hơi thở cuối cùng để dẫn đường cho linh hồn trở về làng. Hơn nữa, nếu trước khi chết người quá cố có dặn dò chỗ chôn cất thì bắt buộc phải làm theo bởi nếu làm sai coi như những linh hồn của người chết sẽ tan biến.
Đối với trẻ em, khi một đứa bé qua đời trước khi bắt đầu mọc răng, thi thể của chúng sẽ được bọc trong một lớp vải và đặt vào hốc thân cây lớn đã được đục trước đó. Người dân địa phương tin rằng linh hồn của đứa trẻ sẽ thành một phần của cây khi những vết thương trên cây lành lại.
Cảnh tượng này có thể khá “kinh dị” với những ai lần đầu quan sát, nhưng với những người Toraja, họ coi nghi lễ Ma’nene là sự kiện quan trọng nhất trong cuộc đời và thật sự là một lễ hội, là một biểu hiện tình yêu và sự tôn kính của người Toraja đối với tổ tiên và người thân đã mất của mình.
Wanderlust Tips | Cinet
