Nizwa: Lạc bước vào xứ cổ tích nghìn lẻ một đêm

Bạn thân mến,

Dạo này bạn thế nào?

Nizwa, cách Muscat hai giờ lái xe, là một chuyến hành trình vào lòng núi đá. Đường đi lượn vòng giữa những khối đá vôi hùng vĩ, như thể tôi đang lạc bước vào một thế giới khác. Những ngôi nhà bằng đất và những tháp canh như nổi lên từ bề mặt gồ ghề của đá, đứng đó, vững vàng giữa nắng gió, lặng lẽ nhưng kiêu hãnh.

Tôi tự hỏi mình đang đi đâu trong ngày nắng rực rỡ thế này?

Nhớ ngày đầu tiên đặt chân đến Nizwa, tôi có cảm giác mình như lạc bước vào một câu chuyện cổ tích từ nghìn lẻ một đêm. Ở đây, năm lần một ngày, tiếng gọi cầu nguyện (adhan) từ các nhà thờ hồi giáo vang lên, ngân nga giữa không gian tĩnh mịch. Người dân dừng mọi việc, hướng về Mecca và thực hiện salat, một trong năm trụ cột của Hồi giáo. Đàn ông mặc Dishdasha, những chiếc áo dài trắng đơn giản, đội Kumma hay Massar, mỗi chiếc đều khác nhau về màu sắc và họa tiết, như thể mỗi người đều tự dệt nên câu chuyện của riêng mình qua từng đường kim mũi chỉ.   Phụ nữ ở đây lại chọn cách kín đáo hơn nhiều. Họ mặc Abaya – chiếc áo dài đen che toàn thân, và phần lớn đội Niqab hoặc Burqa để che mặt, chỉ để lộ đôi mắt. Truyền thống này không chỉ là một biểu tượng của sự kín đáo mà còn là sự tuân thủ các quy tắc nghiêm ngặt trong Hồi giáo về khiêm nhường và tôn trọng. Theo luật Hồi giáo, khoảng cách giữa nam và nữ là cần thiết để duy trì sự tinh khiết và đạo đức trong xã hội. Nam và nữ không được tiếp xúc gần gũi khi không phải là gia đình ruột thịt, và sự phân cách này hiện rõ trong các hoạt động hàng ngày, nhất là ở những nơi công cộng như khu chợ. Hầu hết những người tôi gặp ở chợ đều là đàn ông, bận rộn mua bán và trao đổi, trong khi phụ nữ chủ yếu giữ khoảng cách, tôn trọng sự tách biệt theo giáo lý.

Cuộc sống ở đây chậm rãi, bình yên, như được nhịp cầu nguyện dẫn dắt qua mỗi ngày. Từ 12 giờ trưa đến 4 giờ chiều, thành phố chìm vào giấc ngủ ngắn, khi cái nóng như lò nung buộc mọi người phải tạm ngừng, đóng cửa để nghỉ ngơi hay đến nhà thờ cầu nguyện. Đây là khoảnh khắc Nizwa im lặng, chỉ còn lại âm thanh của gió và nắng xuyên qua những con phố hẹp.

Và tôi cũng thế. Nếu không ngủ trưa, thì sẽ ngồi đọc sách trước hàng hiên của khu chợ phía Tây của thành phố, giải khát bằng nước lựu ép đang vào mùa.

Pháo đài Nizwa, xây dựng từ thế kỷ 17, đứng sừng sững giữa lòng thành phố như một chứng nhân của thời gian. Nó mạnh mẽ, chắc chắn, nhưng lại giống như một mê cung đầy bí ẩn. Từ trên cao, nhìn những sân thượng nối tiếp nhau, có cảm giác chúng luôn nằm trong tầm mắt, nhưng khi cố gắng bước qua, tôi lạc lối, không biết đâu là cầu thang dẫn đường. Như trò chơi trốn tìm trong một giấc mơ – những ngã rẽ và hành lang đan xen nhau, như thể pháo đài đang tự giấu mình. Có gì đó thật lãng mạn trong cách pháo đài tự bảo vệ mình, kiên cường nhưng cũng dễ khiến người ta lạc lối, Nó như thể tình yêu – dù mạnh mẽ đến đâu, đôi khi người ta vẫn dễ dàng lạc đường khi đắm chìm vào nó.

Thật kỳ lạ khi tôi lại thấy sự lãng mạn trong một công trình quân sự.   Từ đỉnh pháo đài, thành phố hiện ra với những ngôi nhà đất nâu vàng, những vườn cọ trải dài, và tiếng cầu nguyện vọng ra từ loa, phủ một tấm lụa thiêng liêng lên khung cảnh. Tôi chợt nghĩ đến câu nói của Rumi: “Cầu nguyện không phải là một nghi thức, đó là cuộc đối thoại với Thượng Đế. Ở đó, linh hồn của bạn tìm thấy sự an yên.” Mọi thứ dường như đọng lại trong khoảnh khắc đó.

Người dân ở đây có ánh mắt sâu thẳm giấu sau đôi mi dài, ẩn chứa những câu chuyện chưa kể, như thể họ đã sống qua những thế hệ, gắn bó với từng nhịp cầu nguyện và lời kinh từ lâu đời. Tôi gặp một cậu bé, dẫn tôi đi qua những con đường nhỏ, băng qua cánh đồng chà là đang chín, chuyển màu dần từ xanh lá sang màu vàng của mật ong. Chúng tôi bước qua con sông khô cằn, nơi chỉ còn lại những viên sỏi nhỏ lấp lánh dưới nắng. Cậu bé nói mùa này chà là còn chát lắm, nếu ăn thì phải uống cùng cà phê Oman, đậm đà nhưng lại dịu dàng, nhưng dư vị lại kéo dài trong hồi ức, như chính thành phố này.

Khi hoàng hôn buông xuống, bầu trời chuyển sắc đỏ cam. Sáng nay, tin tức về chiến sự ở Beirut đến tai tôi, và dù nơi đó chỉ cách đây vài giờ bay, nhưng Nizwa vẫn lặng yên như thể thời gian ngưng đọng. Mặt trời ở Trung Đông khi lặn xuống luôn to và sáng rực, treo lơ lửng trên những dãy núi xa như một lời nhắc nhở về sự vĩnh hằng. Người bạn đồng hành nói với tôi: “Anh cứ ngắm hoàng hôn đi, tôi phải về để cầu nguyện rồi. Hẹn gặp lại.”

Tôi đứng lại, nhìn ánh mặt trời tan dần sau núi, nghĩ về sự bình an nơi đây và sự hỗn loạn ở nơi khác. Cuộc sống quá ngắn ngủi, mỗi người đều bám víu vào niềm tin của mình. Khi trời tối hẳn, tôi tự nhiên cảm thấy cần phải cầu nguyện, vô thức, như một thói quen mới hình thành.

Bạn ạ, tôi cũng sẽ đi cầu nguyện.

Mong bạn bình an,

Nizwa.

Quang Đại | 09.2024

WANDERLUST TIPS

Nizwa nằm cách thủ đô Muscat (Oman) khoảng hai giờ lái xe, Nizwa là một trong những thành phố cổ kính và quyến rũ nhất của Oman. Với pháo đài đồ sộ, chợ truyền thống sầm uất và những ngôi làng cổ xưa, Nizwa như một bảo tàng sống động, lưu giữ những giá trị văn hóa Hồi giáo lâu đời.

Khí hậu tại Nizwa

Nizwa có một khí hậu đặc trưng của vùng sa mạc, nóng và khô. Để có chuyến đi thoải mái nhất, bạn nên hiểu rõ về thời tiết ở đây để lựa chọn thời điểm thích hợp nhất.

Thời điểm lý tưởng nhất để đến Nizwa là vào mùa thu (tháng 9 – 11) và mùa đông (tháng 12 – 2). Trong khoảng thời gian này, thời tiết mát mẻ, dễ chịu, rất thích hợp để tham gia các hoạt động ngoài trời và khám phá thành phố. Mùa xuân (tháng 3 – 5) với thời tiết bắt đầu nóng lên trở lại, nhưng vẫn khá dễ chịu. Đây cũng là mùa hoa nở rộ, cảnh quan trở nên tươi đẹp hơn.

Phương tiện di chuyển đến Nizwa

Từ Việt Nam đến Nizwa thì bạn có thể lựa chọn các chuyến bay của Qatar Airways từ Hà Nội / Hồ Chí Minh đến Muscat (Oman), quá cảnh tại Doha (Qatar). Sau đó từ sân bay quốc tế Muscat bạn có thể thuê xe tự lái đến Nizwa hoặc thuê xe taxi đến Nizwa với giá từ 50 – 70 OMR hoặc đi xe bus với giá 2,1 OMR mỗi người.

Nếu bạn lựa chọn khách sạn tại khu vực Nizwa Souq thì bạn có thể đi bộ hoặc thuê xe máy Cup 50 phân khối để đi vòng quanh các con phố nhỏ này.

Ẩm thực Oman

Oman là sự kết hợp hài hòa giữa các hương vị Á Âu, tạo nên những món ăn độc đáo và hấp dẫn. Một số món ăn truyền thống nổi tiếng của người Oman mà bạn nên thử khi đến thăm:

Kabsa: Đây là món cơm thập cẩm nấu với hoa nghệ tây, thịt gà hoặc thịt cừu, cùng nhiều loại rau củ và gia vị khác nhau. Món ăn này thường được dùng trong các dịp lễ đặc biệt và mang đậm hương vị truyền thống.
Shuwa: Món thịt cừu hoặc dê được ướp gia vị, bọc trong lá chuối và nướng dưới cát trong nhiều giờ. Shuwa có hương vị rất đặc biệt, thịt mềm và thơm ngon.
Mashuai: Món cá nướng nguyên con, thường là cá vược, ướp với các loại gia vị và nước sốt chanh. Mashuai có vị béo ngậy, thơm ngon và đậm đà.
Majboos: Tương tự như Kabsa, nhưng Majboos thường được nấu với thịt bò và có thêm các loại hạt.
Meshkak: Thịt nướng xiên, thường là thịt bò hoặc thịt cừu, ướp với các loại gia vị và nướng trên than hoa.
Halwa: Một loại bánh ngọt truyền thống làm từ đường, quả óc chó và các loại hạt. Halwa có nhiều hương vị khác nhau, thường được dùng kèm với cà phê.
Laban: Một loại sữa chua đặc biệt của Oman, có vị chua nhẹ và thường được thêm các loại gia vị như bạc hà, thì là.
Trà Karak: Đây là loại trà sữa đặc trưng của Oman, có vị ngọt và thơm đậm đà. Trà Karak thường được phục vụ trong các ly thủy tinh nhỏ.
Cà phê Oman: Cà phê Oman được rang xay và pha theo cách truyền thống, có hương vị đậm đà và thơm lừng.