Tại sao kẹo lạc lại gọi là kẹo cu đơ?
- 13/07/2019
- VĂN HÓA - LỄ HỘI
- ẩm thực Hà Tĩnh, kẹo cu đơ, kẹo lạc, đặc sản Hà Tĩnh
Hà Tĩnh nổi tiếng đặc sản kẹo cu đơ (kẹo lạc), xung quanh cái tên này có rất nhiều xuất xứ được lí giải thú vị mà có thể bạn chưa biết.
[rpi]
Ngày xưa, ở một làng thuộc huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, một gia đình nọ có hai đứa con trai khôi ngô tuấn tú nhưng nhà lại rất nghèo. Đến một ngày nọ, cậu con trai cả xin thưa với bố mẹ cho được cưới vợ. Hai ông bà lo lắng không biết lấy đâu ra đồ sính lễ. Nhà lại không có rượu, không có heo, không có nếp lấy gì làm cỗ mà mời bà con làng xóm. “Cái khó ló cái khôn”, người cha suy nghĩ một hồi mới mới đánh liều nấu mật mía sôi lên rồi đổ lạc (đậu phộng) vào. Hà Tĩnh là nơi sản xuất rất nhiều mật mía từ thời xưa cho đến bây giờ nên trong nhà người dân thường có sẵn mật mía. Nấu xong đem ra đãi, ai ăn cũng thấy ngon. Được mọi người ưa thích, ông tiếp tục nấu và đem đi bán ở những làng lân cận. Từ đó, kiểu nấu mật mía với lạc lan rộng khắp huyện Hương Sơn.
Ban đầu kẹo có tên là kẹo lạc (vì chỉ có mật mía và lạc) nhưng người ta thấy như vậy là bất công cho người sáng chế nên gọi là kẹo “cu Hai” nghĩa là một người cha có hai thằng con trai. Khi phong trào Tây học nở rộ, những ông nghè ở đây mới đổi từ “Hai” thành “Deux” (tiếng Pháp có nghĩa là số 2) nghe cho “trí thức”. Còn “cu” là danh từ dân gian người Việt hay dùng để gọi thân mật dành cho con trai (cu Tý, cu Tèo). Các cụ vắt óc suy nghĩ cũng không biết đổi từ “cu” như thế nào, đành kết hợp cách gọi Việt – Pháp là “cu deux” (cu đơ).
Xung quanh cái tên gọi dân dã này cũng có nhiều cách giải thích khác, đó là vào thời kỳ thực dân Pháp xâm lược, những người lính Pháp khi ăn kẹo “cu Hai” thích quá mới cho người tìm mua. Khi biết tên gọi của nó, họ mới đổi từ “Hai” thành “Deux” để người Pháp tiện gọi. Còn từ “cu” thì không biết đổi cách nào đành kết hợp đầu Việt, đuôi Pháp là “cu Deux” (cu đơ).
Cũng từ đó tên kẹo cu đơ trở nên phổ biến và thông dụng cho đến ngày nay. Những cơ sở sản xuất cũng đề trên nhãn là kẹo cu đơ thay vì cái tên ban đầu của nó là kẹo lạc.
Người ta còn kể nhau nghe một giai thoại vui về kẹo cu đơ mỗi khi cùng nhau quây quần ăn kẹo, uống nước chè xanh.
Truyện kể rằng những bậc cao niên xưa của vùng đất Hà Tĩnh có một thói quen rất tao nhã là thường uống nước chè xanh cùng dăm ba miếng kẹo cu đơ. Cu đơ ngày xưa chỉ có lạc với mật mía, khi nguội, cứng như đá, mà kẹo thì không ghi “chống chỉ định: để xa tầm tay những người răng yếu”. Thế là ăn xong, các cụ nhà ta răng còn, răng mất. Đó là giai thoại vui mà các bậc cha chú thường kể cho con cháu nghe để so sánh với miếng kẹo cu đơ ngày nay. Vì miếng kẹo cu đơ ngày nay đã được hoàn thiện nhiều, thêm phần bánh đa được tráng từ thứ gạo thơm ngon nên ăn vừa giòn vừa thơm.
Kẹo cu đơ phối hợp hài hòa giữa mật, đậu phộng, bánh đa, nước gừng, chanh. Nhưng kẹo ngon hay không còn phụ thuộc vào nhiều bí quyết riêng. Một miếng kẹo cu đơ ngon khi ăn phải giòn, hội đủ vị ngọt mát của mật, vị béo bùi của đậu phộng, vừng, bánh đa, lại có vị cay ấm của gừng pha một chút chua nhẹ của chanh… Người ta ăn kẹo cu đơ thường uống kèm nước chè xanh (loại nấu bằng lá chè còn tươi) vào những ngày se lạnh thì tuyệt vô cùng. Vị béo, ngọt, cay cứ dìu dịu tỏa lan nơi đầu lưỡi truyền tới phong vị ấm áp khó quên.
Wanderlust Tips | Cinet
