Tiébélé: Ngôi làng thần tiên giữa lòng Tây Phi

Tiébélé, một viên ngọc quý ẩn mình giữa vùng đất Burkina Faso (Châu Phi) nắng gió, đã từ lâu trở thành điểm đến hấp dẫn du khách bốn phương. Nơi đây không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ của thiên nhiên mà còn bởi những ngôi nhà đất sét được tô vẽ tỉ mỉ, mang đậm dấu ấn văn hóa của người Kassena.

Nằm ở phía Tây Nam của đất nước Burkina Faso (Châu Phi) bí ẩn, ngôi làng Tiébélé được đánh giá như vùng đất của giới quý tộc châu Phi với những căn nhà truyền thống được xây từ đất sét cùng bao hình vẽ được sơn màu tỉ mỉ. Ngôi làng có diện tích khoảng 1,2ha là nơi sinh sống của của người Kassena từ thế kỷ XV. Họ đã trở thành bộ tộc lâu đời nhất tại quốc gia châu Phi nên chẳng ngạc nhiên khi đặt chân tới làng, du khách sẽ hoàn toàn choáng ngợp trước văn hóa đặc trưng chỉ có tại riêng mảnh đất này.

Hiện nay, phần lớn người dân sinh sống tại làng Tiébélé đều thuộc tầng lớp quý tộc của người Kassena. Họ trang trí, tô vẽ lên mỗi bức tường nhà để phân biệt với nơi ở của dân thường trong làng. Thông thường, trách nhiệm làm đẹp cho ngôi nhà sẽ thuộc về những người phụ nữ trong gia đình. Nhóm người phụ nữ trong làng sẽ được phân công, thay nhau đảm nhận nhiệm vụ trang trí cho từng ngôi nhà được chỉ định. Việc này thường diễn ra vào những ngày sau vụ thu hoạch tháng 2 hoặc tháng 3 hàng năm. Không chỉ nhà ở, các lăng tẩm dành cho người chết cũng được tô vẽ cho thật đẹp.

Tiébélé: Cái nôi của văn hóa Kassena

Tiébélé tọa lạc tại tỉnh Nahouri, miền nam Burkina Faso. Ngôi làng này được cho là đã có từ thế kỷ 15, khi người dân tộc Kassena đầu tiên đặt chân đến và lập nên những cộng đồng cư trú đầu tiên. Chính người Kassena đã tạo nên những ngôi nhà đất sét độc đáo và truyền thống văn hóa đặc sắc mà chúng ta thấy ngày nay.

Những ngôi nhà đất sét: Tác phẩm nghệ thuật sống động

Điều làm nên sự khác biệt của Tiébélé chính là những ngôi nhà đất sét được trang trí tỉ mỉ, mang đậm tính nghệ thuật. Người dân Kassena sử dụng hỗn hợp đất sét, rơm và phân bò để xây dựng nên những ngôi nhà này. Việc lựa chọn đất sét là do tính chất dẻo dai, dễ tạo hình và có sẵn trong tự nhiên.

Quá trình xây dựng một ngôi nhà đất sét là một công việc đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ. Đầu tiên, người ta sẽ tạo khung nhà bằng gỗ, sau đó dùng hỗn hợp đất sét để trát lên. Khi lớp đất sét khô, người ta sẽ tiến hành trang trí.

Các họa tiết trang trí trên nhà thường lấy cảm hứng từ thiên nhiên, cuộc sống hàng ngày và tín ngưỡng của người Kassena. Hình ảnh những con vật như cá sấu, rắn, chim, hay các biểu tượng mặt trời, mặt trăng, ngôi sao… thường xuất hiện trên các bức tường. Mỗi họa tiết đều mang một ý nghĩa riêng, thể hiện sự tôn kính đối với thiên nhiên và cầu mong những điều tốt đẹp.

Về màu sắc, người Kassena chủ yếu sử dụng các màu tự nhiên như màu đất sét, màu vàng ocher, màu trắng. Những màu sắc này không chỉ tạo nên sự hài hòa với môi trường xung quanh mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Nghệ nhân trang trí nhà ở Tiébélé chủ yếu là phụ nữ. Họ có kỹ năng vẽ và trang trí vô cùng điêu luyện, truyền lại từ đời này sang đời khác. Những họa tiết trên nhà không chỉ đơn thuần là trang trí mà còn là một hình thức giao tiếp, thể hiện cái tôi và câu chuyện của từng gia đình.

Ngày nay, Tiébélé đã trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên, việc bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống vẫn luôn là ưu tiên hàng đầu của người dân nơi đây. Bên cạnh việc duy trì kỹ thuật xây dựng và trang trí nhà cửa, người dân Tiébélé còn tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật để giới thiệu về truyền thống của mình đến với du khách.

Dạo quanh khu vực trung tâm làng Tiébélé bạn sẽ hào hứng trước những căn nhà dựng lên từ đất, cỏ khô và cả phân bò. Tuy nhiên hiện nay, giới quý tộc Kassena đã bắt đầu sử dụng bùn, gạch và đá làm vật liệu thay thế, giúp ngôi nhà trở nên vững chãi hơn trong mọi điều kiện thời tiết. Mỗi căn nhà tại đây đều ảnh hưởng từ nhóm dân tộc Gurunsi lớn hơn, lối thiết kế đều không có cửa sổ, cửa ra vào nhỏ và những bức tường dày tới 30cm để tránh khỏi tiết trời khắc nghiệt và những cuộc xâm nhập của kẻ thù.

Mỗi căn nhà mang màu sắc đen trắng và đỏ làm chủ đạo trong làng Tiébélé, châu Phi đều mang hình dáng, đặc trưng riêng. Nhà hình bát giác dành cho trẻ nhỏ sống cùng ông bà chúng, cặp vợ chồng sẽ sinh hoạt tại ngôi nhà hình chữ nhật còn với những người độc thân sẽ sống trong nhà hình tròn.

Vào năm 2006, sau khi trưởng làng qua đời, người dân nơi đây dẫu không có ai lãnh đạo nhưng vẫn luôn nỗ lực gìn giữ nét văn hóa truyền thống độc đáo này. 6 năm sau, ngôi làng Tiébélé đã được Quỹ Di sản Thế giới đưa vào danh sách những di sản thế giới có khả năng bị đe dọa. Hoạt động du lịch tại làng vẫn luôn được đẩy mạnh nhằm tạo ra nguồn kinh tế ổn định cho dân địa phương đồng thời truyền bá nét đẹp của châu Phi đến với du khách khắp nơi trên thế giới.

Du lịch tới châu Phi, khách tham quan đừng bỏ qua vẻ đẹp đặc sắc của ngôi làng Tiébélé. Tiébélé không chỉ là một ngôi làng, mà còn là một bảo tàng sống động về văn hóa và nghệ thuật của người Kassena. Những ngôi nhà đất sét độc đáo không chỉ là nơi cư trú mà còn là những tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời, ghi dấu ấn một nền văn hóa lâu đời và đầy màu sắc. Bạn hãy dành vài ngày tại đây để tận hưởng không gian văn hóa vô cùng ấn tượng. Tiébélé là hiện thân của vẻ đẹp yên bình của tự nhiên cách xa sự đông đúc, náo nhiệt của phố xá; là những kỷ niệm mãi không quên về người dân thân thiện, cởi mở và luôn sẵn lòng giúp đỡ mọi người xung quanh. Một lần đặt chân tới làng quý tộc bạn sẽ nhớ mãi lục địa đen, về đời sống yên bình của bộ tộc Kassena.