Hà Nội mảnh đất nghìn năm văn hiến với bề dày lịch sử, với những câu chuyện, những di tích lịch sử, văn hóa mà không ai trong chúng ta là không tự hào mỗi khi nhắc tới. Muốn hiểu về Hà Nội thì không thể không tìm hiểu những nét văn hóa, nếp sống của người Hà thành xưa, và bạn có thể tìm thấy điều đó ở những ngôi nhà cổ còn được bảo tồn đến tận bây giờ. Nhà cổ Mã Mây chính là một nơi như thế.

Tọa lạc tại số 87 Mã Mây, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra ngôi nhà với kiến trúc cổ xưa, nằm lọt thỏm giữa khu phố Mã Mây hiện đại, huyên náo của hiện tại. Tuy nhiên khi bước vào bên trong, chắc hẳn các bạn đều thấy choáng ngợp bởi không gian thoáng đãng, rộng rãi, trái ngược hoàn toàn với vẻ nhỏ bé, đơn sơ bên ngoài của căn nhà.

Nhà cổ Mã Mây được xây dựng từ khoảng cuối thế kỉ XIX bởi một gia đình tiểu thương bán gạo người Việt, theo hình ống, tổng diện tích 157,6m2, được xây dựng vuông góc với đường phố, chiều dài đất là 28m, chiều rộng mặt tiền 5m và chiều rộng của mặt hậu là 6m. Đây là kiểu kiến trúc truyền thống Việt Nam, tuân theo cách suy nghĩ của người dân ngày xưa là: miếng đất làm nhà nên “nở hậu”, ý nghĩa sẽ mang lại phúc lộc về hậu vận. Ngôi nhà được xây với mục đích sử dụng là để ở và bán hàng.

Không gian nhà được chia thành ba lớp, ngăn cách bởi hai cái sân nhỏ, vừa cung cấp ánh sáng cho căn nhà, vừa đặt những chậu cây, bể cá thể hiện sự gần gũi với thiên nhiên. Cũng như tất cả các ngôi nhà ống ở phố cổ khác, tầng một dành riêng cho việc buôn bán, kho cất đồ và nơi ở dành cho người giúp việc. Đi qua khoảng sân nhỏ giữa nhà với giếng trời, ta đi vào sâu hơn những lớp hay còn gọi là khoảng sau của ngồi nhà. Một bộ bàn ghế gỗ đơn giản, hai bên trưng bày các đầu sách cũ, những bức tranh đông hồ hay trò chơi của người xưa như tàu thủy Khương Hạ được làm bằng sắt vụn, cùng bộ tràng kỷ đặt bàn cờ là nơi thư giãn, tiếp đón khách.

Ngôi nhà với nội thất không quá cầu kì nhưng cũng đủ để thể hiện gia chủ là người có tiền và có gu thẩm mĩ cao so với thời bấy giờ. Thêm vào đó là cách sắp xếp các lớp nhà theo các chức năng, mục đích sử dụng, cho thấy tư duy thông minh, khoa học của chủ nhà.

Từng đồ vật xưa cũ vẫn được gìn giữ vẹn nguyên như nhắc nhớ về những kỷ niệm đẹp, những dấu ấn khó mờ phai dù người xưa không còn. Những hình ảnh cả gia đình đang sinh hoạt nơi đây chợt thoáng qua trong tưởng tượng của mỗi vị khách ghé thăm. Tất cả đều vô cùng gần gũi, thân thuộc.

 Trở lại gian ngoài, chiếc cầu thang gỗ bóng nước thời gian nép mình bên phải căn nhà dẫn chúng ta lên tầng hai, không gian ở và thờ cúng.

Phòng thờ với một bàn thờ cỡ vừa bằng gỗ, một lư hương và hai tượng hạc bằng gốm Bát Tràng, hai bên là hai bức tranh cổ. Những người trông coi còn cẩn thận tái hiện bằng cách bày hoa và quả, mang lại cảm giác sinh động và thân thân thuộc. Giữa chái nhà có một sập gỗ, xung quanh sập được khắc họa những câu chuyện cổ của Việt Nam, các bạn có thể thấy những hình minh họa tinh xảo quanh sập bằng Âu Cơ và Lạc Long Quân, Sơn Tinh Thủy Tinh,…khiến đây không chỉ là những hình ảnh trang trí, mà đây đại diện cho cả một nền văn hóa từ cổ chí kim của người Việt.

Giữa chái nhà đầu và chái nhà thứ hai được bao quanh bởi những cây kiểng nhỏ xinh, đây cũng là một phần của giếng trời trong nhà, là nguồn cung cấp khí trời cũng như ánh nắng trực tiếp cho ngôi nhà. Chái nhà thứ hai lại đơn giản đến không ngờ, chỉ có một sập gụ được kê để ngày ngày đón nắng, cùng với một chiếc tủ gỗ đựng sách. Tưởng tượng rằng ngày nào bạn cũng được ngồi ở không gian tươi mát, yên tĩnh này, đọc sách và ngồi trên sập gụ thật thích biết bao!

Phía trong là phòng ngủ với những vật dụng đơn giản như giường, bàn giấy, tủ quần áo, tủ trưng bày đồ cổ bằng gốm, chậu rửa mặt, quạt điện từ ngày xưa, trên móc treo còn có 2 bộ quần áo dài của nam giới. Trải qua thăng trầm hơn 1 thế kỉ, qua những lớp bụi của thời gian nhưng những đồ vật, vật dụng này vẫn không hề bị hư hại về phần thẩm mĩ, cho thấy chất lượng đồ là vô cùng tốt.

Gian thờ, phòng ngủ với những vật dụng cầu kì, tỉ mỉ là thế nhưng đến với góc bếp nhỏ phía sâu đằng sau phòng ngủ, chúng ta sẽ không khỏi bất ngờ bởi sử đơn sơ, mộc mạc của nó. Những cối đá, mâm đồng, chạn bát, cái rổ, cái rá bằng tre, bằng nứa… tất cả tái hiện lên không gian bếp vô cùng đặc trưng của người Việt. Bước vào đây, ta tưởng tượng ra khung cảnh bà và mẹ sàng sầy gạo, còn lũ trẻ đang giúp quạt bếp đến nhem nhuốc mặt mày. Quả là một thứ kỉ niệm đẹp đẽ mà có lẽ sẽ không bao giờ chúng ta thấy lại được nữa.

Cuối cùng là một khoảng vườn trên cao, khi xưa được gia chủ sử dụng để đặt những chậu cây cảnh, nuôi chim, rất đúng với tinh thần sống hòa hợp với thiên nhiên trời đất của người Việt xưa. Theo lời người trông coi ngôi nhà, mọi kết cấu về kiến trúc, vật liệu xây dựng hoàn toàn bằng gỗ cho đến những đồ vật sinh hoạt đều được giữ nguyên trạng, chưa phải thay thế hay tu bổ gì. Dưới mái ngói rêu phong, bên bức tường cổ kính, những cảnh trí sinh hoạt xưa như vẫn thấp thoáng ẩn hiện với chiếc vại sành, chiếc nồi đất, rổ tre con con… Tất cả đều thấm đẫm nét tinh tế, thi vị mà cổ kính.

Nhà cổ Mã Mây là một nơi thích hợp cho những ai muốn tìm hiểu về văn hóa cổ xưa cũng nhu kiến trúc nhà ở của người Việt cổ, hoặc chỉ đơn giản là muốn trốn đến một không gian yên tĩnh để quên đi thành phố xô bồ ngoài kia.

Để tới được đây bạn có thể di chuyển bằng xe bus tới hồ Hoàn Kiếm hoặc đi xe máy tới Lương Ngọc Quyến gửi xe rồi đi bộ một đoạn ngắn tới 87 Mã Mây. Nhà mở cửa cho khách tham quan từ 8h00 đến 20h00 các ngày trong tuần, giá vé 10.000 đồng 1 lượt. Các bạn lưu ý nên tránh đi vào thời gian buổi trưa khoảng 12h – 13h30 vì lúc này nhà đóng cửa để nghỉ trưa nhé!

Ảnh: Internet

Wanderlust Tips | Cnet