Cứ tới mùa nước nổi, miền sông nước bình dị lại rợp màu vàng bông điên điển, một loại cây không chỉ khiến du khách thỏa sức ngắm nhìn mà còn tạo nên những nét đặc trưng nổi tiếng của hương vị miền Tây.
Điên điển là loại cây thân thảo, thân xốp, nhẹ, có khả năng vươn lên theo con nước, mọc hoang ở ven các bờ ruộng, bờ kênh nước ngọt. Và không chỉ đơn thuần là loài cây mọc giữa mảnh đất thiên nhiên trù phú, điên điển còn đem đến cho thực khách phương xa một hương vị ẩm thực đặc sắc, mới lạ nhưng vẫn đậm đà bản sắc địa phương dung dị.
Điên điển là loài cây đặc trưng của miền Tây Việt Nam, chỉ xuất hiện vào mùa nước nổi lại mỏng manh, chóng tàn và khó mang đi xa. Bông điên điển mọc thành chùm, màu vàng nõn nà cùng mùi hơi hăng. Sau vài đợt gió chướng mang hơi lạnh, bông điên điển sẽ nở rộ, vàng tươi, mênh mông rập rờn theo sóng nước. Lúc ấy, ngồi trên chiếc xuồng ba lá chèo vào giữa đám điên điển, các cô gái miền Tây chỉ cần dùng cây dầm đập nhẹ vào cành, vào thân cây thì lập tức sẽ có vô số bông rớt xuống lòng xuồng. Bông điên điển là món dân dã mang hương vị miền Tây, có thể ăn sống, luộc, nấu canh chua, đổ bánh xèo, xào tép, trộn gỏi… và thật thần kỳ, món nào cũng ngon.
Một trong những món ăn phổ biến, dễ ăn nhất của ẩm thực hương vị miền Tây là canh chua bông điên điển với cá linh. Cá linh đầu mùa tung tăng giỡn nước rất dễ đánh bắt, chỉ cần quăng chài vào chỗ dợn sóng là được trọn một đàn và người dân sẻ chọn những con vừa phải, cỡ bằng ngón tay. Đầu tiên cần chuẩn bị một nồi nước và vài trái me non nêm nếm vừa chua rồi cho cá linh vào. Ngay khi cá chín sẽ thả bông điên điển vào và cuối cùng thái vài lát ớt là đã có một nồi canh chua thơm lừng. Gắp con cá linh bụng ngập mỡ, chấm nước mắm trong, cắn thêm trái ớt cay là thấy vị ngon ngọt quyến rũ mãi không quên. Bông điên điển mỏng manh tưởng rằng nấu lên sẽ mất đi độ giòn nhưng điều lạ kỳ, phần cánh vẫn giòn ngọt vương chút đăng đắng, chua ngọt, “bắt cơm” vô cùng! Ngày nay, lẩu chua bông điên điển cầu kỳ hơn một chút, cũng là nồi nước chua nấu với cá linh, cá rô đang sôi, cho bông điển điển nhưng có thêm vài loại rau của vùng như bông súng, khèo nèo, hẹ nước, rau muống, rau rút…
Vào những ngày mưa gió rảnh rỗi, các bà các chị miền Tây hay bày món bánh xèo điên điển để đổi vị cho cả nhà. Bánh được làm rất đơn giản nhưng hương vị lại đậm đà khó quên. Người dân sẽ dùng gạo cũ ngâm nước một đêm, cho vào cối xay mịn pha với nước cốt dừa, thêm chút bột nghệ vào cho bánh vàng và thơm. Nhân bánh là một ít tép rong trộn chút muối tiêu. Bánh được tráng trên chảo gang sao cho tròn và mỏng, khi vừa chín sẽ cho bông điên điển vào, để chừng hai phút cho thật chín và vàng, gập đôi chiếc bánh lại thành hình bán nguyệt. Bánh xèo lúc ấy sẽ có mùi thơm lừng của bột, nghệ, nước cốt dừa, tép và mùi hăng hăng đặc trưng của bông điên điển. Bông điên điển vào mùa nếu ăn không hết, người dân còn có thể làm dưa chua. Chỉ cần ngâm bông đã hái rửa sạch trong nước vo gạo pha muối, cho vào thạp nhỏ đậy kín bằng lá môn hoặc lá chuối xiêm tươi, chỉ vài ba ngày sau là đã có một món dưa vừa chua, vừa giòn. Bông điên điển làm dưa chấm với nước cá kho, tôm kho, thịt kho là hợp nhất!
Về miền Tây vào mùa nước nổi, quả là hạnh phúc cho những ai được nếm vài món ăn dân dã, mộc mạc bằng bông điên điển để cảm được câu hát “Ăn bông điển điển, nghiêng mình nhớ đất quê…”.
Wanderlust Tips | Cinet